Restrukturyzacja firmy

Spis tre­ści:

Kan­ce­la­ria Praw­na Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni w ramach spe­cja­li­za­cji — obsłu­ga praw­na firm — świad­czy usłu­gi w zakre­sie restruk­tu­ry­za­cji firm m.in. z War­sza­wy i Łodzi. Poni­żej przed­sta­wi­my nie­któ­re moż­li­wo­ści, z któ­rych fir­my mogą sko­rzy­stać prze­pro­wa­dza­jąc restruk­tu­ry­za­cję fir­my. 

Restrukturyzacja firmy

Fir­ma mają­ca pro­ble­my finan­so­we może prze­pro­wa­dzić swo­ją restruk­tu­ry­za­cję zarów­no na dro­dze poza­są­do­wej, jak i sądo­wej (restruk­tu­ry­za­cja przed­się­bior­stwa). Poza­są­do­wa restruk­tu­ry­za­cja fir­my może pole­gać zarów­no na doko­na­niu prze­kształ­ceń pod­mio­to­wych, łącze­niu oraz podzia­le fir­my, zmia­nie for­my praw­nej pro­wa­dzo­nej dzia­łal­no­ści, jak rów­nież rene­go­cjo­wa­niu uprzed­nio zawar­tych umów. Nie­kie­dy war­to też sko­rzy­stać z postę­po­wa­nia o zatwier­dze­nie ukła­du, któ­re cha­rak­te­ry­zu­je się mini­mal­nym udzia­łem sądu w postę­po­wa­niu restruk­tu­ry­za­cyj­nym. Wachlarz moż­li­wych do pod­ję­cia przez fir­mę dzia­łań restruk­tu­ry­za­cyj­nych jest bar­dzo sze­ro­ki. W szcze­gól­no­ści pomoc­ne może oka­zać się sądo­we postę­po­wa­nie sana­cyj­ne.

W ramach restruk­tu­ry­za­cji zobo­wią­zań fir­ma może zawie­rać poro­zu­mie­nia z wie­rzy­cie­la­mi doty­czą­ce m.in. zmniej­sze­nia wyso­ko­ści zobo­wią­za­nia, spła­ty zobo­wią­za­nia w ratach, bądź odro­cze­nia ter­mi­nu płat­no­ści świad­cze­nia. Przed­się­bior­ca prze­pro­wa­dza­jąc restruk­tu­ry­za­cję może rów­nież zapro­po­no­wać swo­im wie­rzy­cie­lom bar­dziej skom­pli­ko­wa­ne roz­wią­za­nia doty­czą­ce na przy­kład zabez­pie­cze­nia wie­rzy­tel­no­ści czy kon­wer­sji wie­rzy­tel­no­ści na udzia­ły bądź akcje. Przed­się­bior­cy nie­wy­pła­cal­ni lub zagro­że­ni nie­wy­pła­cal­no­ścią mogą sko­rzy­stać rów­nież z innych sądo­wych postę­po­wań restruk­tu­ry­za­cyj­nych, takich jak: przy­spie­szo­ne postę­po­wa­nie ukła­do­we oraz postę­po­wa­nie ukła­do­we.

Restruk­tu­ry­za­cję fir­my nale­ży prze­pro­wa­dzić odpo­wied­nio wcze­śnie, tak aby podej­mu­jąc wszel­kie dozwo­lo­ne pra­wem dzia­ła­nia uchro­nić fir­mę przed upa­dło­ścią (postę­po­wa­nie upa­dło­ścio­we). Tytu­łem przy­kła­du przy­spie­szo­ne postę­po­wa­nie ukła­do­we pozwa­la dłuż­ni­ko­wi na unik­nię­cie ogło­sze­nia upa­dło­ści dzię­ki zawar­te­mu poro­zu­mie­niu z wie­rzy­cie­la­mi. Prze­pro­wa­dze­nie restruk­tu­ry­za­cji bez pro­fe­sjo­nal­ne­go wspar­cia skut­ku­ją­ce pod­ję­ciem przez przed­się­bior­cę błęd­nych decy­zji może być dla fir­my bar­dzo kosz­tow­ne. Dla­te­go tak waż­ne jest sko­rzy­sta­nie z pro­fe­sjo­nal­nej pomo­cy rad­cy praw­ne­go posia­da­ją­ce­go doświad­cze­nie z zakre­su postę­po­wań restruk­tu­ry­za­cyj­nych, któ­ry będzie w sta­nie słu­żyć pomo­cą w celu rato­wa­nia fir­my przed upa­dło­ścią. Facho­we wspar­cie rad­cy praw­ne­go spra­wi, że przy­spie­szo­ne postę­po­wa­nie ukła­do­we prze­bie­gnie spraw­nie i znacz­nie zwięk­szy szan­se na osią­gnię­cie ocze­ki­wa­nych przez klien­ta rezul­ta­tów.

Restrukturyzacja firmy a wykonywanie umów

Jed­ną z naczel­nych zasad pol­skie­go pra­wa cywil­ne­go jest zasa­da mówią­ca o tym, iż umów nale­ży dotrzy­my­wać. Nie­mniej jed­nak nie zawsze będzie to moż­li­we. Celem unik­nię­cia nega­tyw­nych skut­ków wystą­pie­nia zda­rze­nia nad­zwy­czaj­ne­go, nie­moż­li­we­go do zapo­bie­że­nia i wywo­ła­ne­go przy­czy­ną zewnętrz­ną, mają­ce­go zna­cze­nie dla wyko­na­nia umo­wy, kon­tra­hen­ci czę­sto umiesz­cza­ją w umo­wach klau­zu­le doty­czą­ce tzw. siły wyż­szej celem wyłą­cze­nia odpo­wie­dzial­no­ści kon­trak­to­wej. War­to wska­zać, iż to, czy dane zda­rze­nie, np. wybuch epi­de­mii, będzie moż­na zakwa­li­fi­ko­wać jako „siłę wyż­szą”, zale­żeć będzie od kon­kret­nych posta­no­wień zawar­tych w umo­wie.

Nale­ży jed­nak pamię­tać, iż nawet jeże­li przed­się­bior­cy nie prze­wi­dzie­li w umo­wie posta­no­wień doty­czą­cych siły wyż­szej, pol­skie pra­wo przy­zna­je sądo­wi upraw­nie­nie zarów­no do zmia­ny wyso­ko­ści świad­cze­nia oraz spo­so­bu wyko­na­nia zobo­wią­za­nia, jak rów­nież do roz­wią­za­nia umo­wy (klau­zu­la rebus sic stan­ti­bus). Sąd może sko­rzy­stać z powyż­sze­go upraw­nie­nia w sytu­acji, w któ­rej:

  1. wystą­pi­ła nad­zwy­czaj­na zmia­na sto­sun­ków oraz
  2. speł­nie­nie świad­cze­nia było­by nad­mier­ne utrud­nio­ne bądź gro­zi­ło nad­mier­ną stra­tą dla jed­nej ze stron, cze­go stro­ny zawie­ra­jąc umo­wę nie prze­wi­dzia­ły.

O tym czy w danym przy­pad­ku będzie­my mie­li do czy­nie­nia z nad­zwy­czaj­ną zmia­ną sto­sun­ków decy­do­wać będą oko­licz­no­ści kon­kret­nej spra­wy. 

Sądowa restrukturyzacja firmy

Co wię­cej, oprócz podej­mo­wa­nia dzia­łań poza­są­do­wych, restruk­tu­ry­za­cji fir­my moż­na rów­nież doko­nać w postę­po­wa­niu sądo­wym. Pra­wo restruk­tu­ry­za­cyj­ne prze­wi­du­je okre­ślo­ne postę­po­wa­nia, w ramach któ­rych fir­ma nie­wy­pła­cal­na lub zagro­żo­na nie­wy­pła­cal­no­ścią, może pod­jąć kon­kret­ne dzia­ła­nia restruk­tu­ry­za­cyj­ne. W tym celu fir­ma, któ­ra jest nie­wy­pła­cal­na bądź zagro­żo­na nie­wy­pła­cal­no­ścią może zło­żyć w sądzie wnio­sek restruk­tu­ry­za­cyj­ny. 

Pol­ski usta­wo­daw­ca prze­wi­dział czte­ry pro­ce­du­ry, w ramach któ­rych może zostać prze­pro­wa­dzo­ne postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne, a mia­no­wi­cie: 

  1. postę­po­wa­nie o zatwier­dze­nie ukła­du pomię­dzy przed­się­bior­cą a jego wie­rzy­cie­la­mi;
  2. przy­spie­szo­ne postę­po­wa­nie ukła­do­we;
  3. postę­po­wa­nie ukła­do­we oraz
  4. postę­po­wa­nie sana­cyj­ne.

Nasz dorad­ca restruk­tu­ry­za­cyj­ny udzie­la klien­tom nie­zbęd­ne­go wspar­cia na każ­dym eta­pie postę­po­wa­nia restruk­tu­ry­za­cyj­ne­go.

Restruk­tu­ry­za­cja przed­się­bior­stwa nie musi ozna­czać od razu znacz­nej reduk­cji eta­tów. Nie­mniej jed­nak w przy­pad­ku spad­ku popy­tu na ofe­ro­wa­ne przez fir­my pro­duk­ty czy usłu­gi, czę­sto nie­unik­nio­nym roz­wią­za­niem będą zwol­nie­nia gru­po­we celem reduk­cji kosz­tów, w tym kosz­tów pra­cow­ni­czych. 

Istot­ne jest, aby pod­ję­cie dzia­łań napraw­czych przez przed­się­bior­cę zosta­ło zaini­cjo­wa­ne w odpo­wied­nim cza­sie. Nale­ży mieć bowiem na uwa­dze, iż restruk­tu­ry­za­cja fir­my ma na celu popra­wie­nie jej sytu­acji finan­so­wej. Nie­pod­ję­cie dzia­łań w odpo­wied­nim cza­sie może dopro­wa­dzić do nie­wy­pła­cal­no­ści fir­my oraz koniecz­no­ści ogło­sze­nia upa­dło­ści. War­to wska­zać, iż korzy­sta­jąc z usług naszej Kan­ce­la­rii pro­ces postę­po­wa­nia restruk­tu­ry­za­cyj­ne­go prze­bie­gnie szyb­ko, spraw­nie i z zacho­wa­niem obo­wią­zu­ją­cych pro­ce­dur.

Nale­ży być świa­do­mym, iż zło­że­nie wnio­sku w postę­po­wa­niu restruk­tu­ry­za­cyj­nym nie zwal­nia z obo­wiąz­ku zgło­sze­nia upa­dło­ści. Wnio­sek o ogło­sze­nie upa­dło­ści przed­się­bior­ca ma obo­wią­zek zło­żyć w sądzie w ter­mi­nie 30 dni od dnia, w któ­rym stał się nie­wy­pła­cal­ny. War­to wska­zać, iż przed­się­bior­ca może się uwol­nić od odpo­wie­dzial­no­ści za nie­zło­że­nie wnio­sku o ogło­sze­nie upa­dło­ści w ter­mi­nie, jeśli udo­wod­ni, że w powyż­szym ter­mi­nie został zatwier­dzo­ny układ w postę­po­wa­niu o zatwier­dze­nie ukła­du bądź nastą­pi­ło otwar­cie postę­po­wa­nia restruk­tu­ry­za­cyj­ne­go. Wnio­sek o ogło­sze­nie upa­dło­ści dłuż­nik skła­da samo­dziel­nie, ma do tego pra­wo rów­nież każ­dy z jego wie­rzy­cie­li oso­bi­stych. W przy­pad­ku wie­rzy­tel­no­ści spor­nych czę­sto docho­dzi jed­nak do odda­le­nia wspo­mnia­ne­go wnio­sku.

Restrukturyzacja firmy a obowiązki podatkowe

Każ­dy przed­się­bior­ca musi pamię­tać rów­nież o tym, że czas kry­zy­su nie zwal­nia go od koniecz­no­ści speł­nie­nia przez nie­go zobo­wią­zań publicz­no­praw­nych, w tym uisz­cze­nia podat­ków. Restruk­tu­ry­za­cja fir­my tak­że nie sta­no­wi prze­słan­ki do zanie­cha­nia wypeł­nia­nia obo­wiąz­ków nało­żo­nych przez pra­wo. Nie­mniej jed­nak, w przy­pad­kach uza­sad­nio­nych waż­nym inte­re­sem podat­ni­ka organ podat­ko­wy może sko­rzy­stać z upraw­nień prze­wi­dzia­nych prze­pi­sa­mi pra­wa, takich jak:

  1. odro­cze­nie ter­mi­nu płat­no­ści podat­ku;
  2. roz­ło­że­nie zapła­ty podat­ku na raty;
  3. odro­cze­nie ter­mi­nu płat­no­ści zale­gło­ści podat­ko­wej;
  4. roz­ło­że­nie na raty zale­gło­ści podat­ko­wej;
  5. umo­rze­nie w cało­ści lub czę­ści zobo­wią­za­nia podat­ko­we­go (tj. zale­gło­ści podat­ko­wej, odse­tek za zwło­kę bądź opła­ty pro­lon­ga­cyj­nej).

Organ podat­ko­wy może przy­znać ulgi podat­ko­we wyłącz­nie na wnio­sek podat­ni­ka. Nale­ży pamię­tać, że wnio­sek ten powi­nien zostać zło­żo­ny w pra­wi­dło­wej for­mie oraz wska­zy­wać przy­czy­nę uza­sad­nia­ją­cą przy­zna­nie fir­mie ulgi podat­ko­wej. Wła­ści­we uza­sad­nie­nie wnio­sku jest istot­ne, gdyż orga­ny podat­ko­we dzia­ła­ją w takich spra­wach w opar­ciu o uzna­nie, a co za tym idzie, przed­się­bior­ca musi prze­ko­nać urząd skar­bo­wy, iż wnio­sek o przy­zna­nie ulg podat­ko­wych zasłu­gu­je na uwzględ­nie­nie. Celem zwięk­sze­nia praw­do­po­do­bień­stwa uzy­ska­nia ulgi podat­ko­wej, reko­men­du­je­my sko­rzy­sta­nie z pomo­cy praw­ni­ka, mają­ce­go wie­dzę i doświad­cze­nie w uzy­ski­wa­niu ulg w spła­cie zobo­wią­zań podat­ko­wych.

Restrukturyzacja firmy a składki ZUS

W uza­sad­nio­nych przy­pad­kach przed­się­bior­cy mogą liczyć rów­nież na nastę­pu­ją­ce ulgi zwią­za­ne z koniecz­no­ścią opła­ca­nia do ZUS‑u skła­dek z tytu­łu ubez­pie­czeń spo­łecz­nych:

  1. odro­cze­nie płat­no­ści skła­dek ZUS;
  2. roz­ło­że­nie spła­ty powsta­łe­go wcze­śniej zadłu­że­nia na raty, a nawet
  3. umo­rze­nie skła­dek ZUS.

Powyż­sze ulgi dla firm mogą być przy­zna­ne po speł­nie­niu okre­ślo­nych prze­pi­sa­mi pra­wa warun­ków. Tytu­łem przy­kła­du dla uzy­ska­nia umo­rze­nia należ­no­ści nale­ży wyka­zać przed orga­nem, że ist­nie­je cał­ko­wi­ta nie­ścią­gal­ność należ­no­ści, bądź że na przy­kład fir­ma znaj­du­je się w trud­nej sytu­acji finan­so­wej. Nale­ży tak­że pamię­tać, aby wnio­sek został wnie­sio­ny w odpo­wied­nim cza­sie (np. w zakre­sie odro­cze­nia płat­no­ści nie póź­niej niż w dniu jej wyma­gal­no­ści). Nie­wąt­pli­wie war­to sko­rzy­stać z usług kan­ce­la­rii praw­nej, któ­ra w spo­sób pro­fe­sjo­nal­ny zapew­ni pomoc fir­mie w ubie­ga­niu się m.in. o umo­rze­nie skła­dek ZUS.

Restrukturyzacja firmy — Warszawa

Kan­ce­la­ria Praw­na Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni ofe­ru­je sze­ro­ki zakres pomo­cy praw­nej m.in. na tere­nie War­sza­wy i oko­lic. Nasz zespół two­rzą praw­ni­cy, spe­cja­li­zu­ją­cy się m.in. w dzie­dzi­nie pra­wa upa­dło­ścio­we­go i restruk­tu­ry­za­cji firm. Udzie­la­my kom­plek­so­we­go wspar­cia i doradz­twa przed­się­bior­stwom, któ­re są zagro­żo­ne upa­dło­ścią.

Doradca restrukturyzacyjny — Łódź

Kan­ce­la­ria Praw­na Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni świad­czy usłu­gi praw­ne nie tyl­ko na tere­nie Łodzi i całe­go woje­wódz­twa łódz­kie­go. Nasza kom­plek­so­wa wie­dza pozwa­la nam na udzie­la­nie pomo­cy praw­nej m.in. w zakre­sie restruk­tu­ry­za­cji firm. Wspie­ra­my przed­się­bior­stwa w podej­mo­wa­niu odpo­wied­nich dzia­łań w reak­cji na pro­ble­my eko­no­micz­ne, któ­rych celem jest uchro­nie­nie firm przed upa­dło­ścią.

Postępowanie restrukturyzacyjne

Postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne to postę­po­wa­nie, któ­re zastą­pi­ło wcze­śniej wystę­pu­ją­ce w pol­skim pra­wie postę­po­wa­nie napraw­cze. Wpro­wa­dzi­ło ono nowe zasa­dy oraz try­by postę­po­wań mają­cych na celu utrzy­ma­nie fir­my na ryn­ku, pomi­mo wystę­po­wa­nia w niej pro­ble­mów finan­so­wych i utrud­nień w regu­lo­wa­niu bie­żą­cych zobo­wią­zań. Poni­żej wyja­śni­my, jak sądo­we postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne może być w fir­mie prze­pro­wa­dzo­ne.

Postępowanie restrukturyzacyjne – sądowe oraz pozasądowe

Na wstę­pie war­tym wska­za­nia jest, iż postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne może być pro­wa­dzo­ne zarów­no na dro­dze sądo­wej (tzw. sądo­we postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne) oraz na dro­dze poza­są­do­wej. Dro­ga poza­są­do­wa daje moż­li­wość pod­ję­cia pró­by zmniej­sze­nia zobo­wią­zań fir­my bez for­mal­ne­go otwar­cia postę­po­wa­nia restruk­tu­ry­za­cyj­ne­go. Kata­log czyn­no­ści, jakie w ramach takie­go postę­po­wa­nia fir­ma może podej­mo­wać jest otwar­ty – mogą to być zarów­no nego­cja­cje pro­wa­dzo­ne z kon­tra­hen­ta­mi, prze­kształ­ce­nia wewnętrz­ne w fir­mie, czy pró­by zmniej­sze­nia swych zobo­wią­zań publicz­no­praw­nych, tj. podat­ków oraz skła­dek ZUS.

Restrukturyzacja firmy a sądowe postępowania restrukturyzacyjne 

Sądo­we postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne może zostać przez fir­mę otwo­rzo­ne, jeże­li wystę­pu­je prze­słan­ka nie­wy­pła­cal­no­ści fir­my bądź zagro­że­nie takiej nie­wy­pła­cal­no­ści. Obec­nie pol­skie prze­pi­sy prze­wi­du­ją czte­ry postę­po­wa­nia restruk­tu­ry­za­cyj­ne, a mia­no­wi­cie:

  1. o zatwier­dze­nie ukła­du;
  2. przy­spie­szo­ne postę­po­wa­nie ukła­do­we;
  3. ukła­do­we oraz
  4. sana­cyj­ne.

Sądowe postępowania restrukturyzacyjne — podobieństwa i różnice

Wszyst­kie czte­ry postę­po­wa­nia restruk­tu­ry­za­cyj­ne cha­rak­te­ry­zu­ją się tym, iż zmie­rza­ją do zawar­cia ukła­du pomię­dzy przed­się­bior­cą a jego wie­rzy­cie­la­mi. Wśród podo­bieństw ww. postę­po­wań moż­na wymie­nić rów­nież m.in.: ogra­ni­cze­nia w zarzą­dzie mająt­kiem fir­my oraz zapew­nie­nie fir­mie ochro­ny przed wie­rzy­cie­la­mi. W każ­dym postę­po­wa­niu docho­dzi rów­nież do spo­rzą­dze­nia spi­su wie­rzy­tel­no­ści, gło­so­wa­nia nad ukła­dem przez zgro­ma­dze­nie wie­rzy­cie­li, a w razie przy­ję­cia ukła­du przez wie­rzy­cie­li do wyda­nia posta­no­wie­nia przez sąd o zatwier­dze­niu ukła­du, odmo­wie zatwier­dze­nia ukła­du albo o umo­rze­niu postę­po­wa­nia.  Z kolei wśród róż­nic mię­dzy ww. postę­po­wa­nia­mi moż­na wymie­nić m.in. spo­sób zarzą­dza­nia mająt­kiem fir­my i jego kon­tro­li oraz sto­pień, w jakim mają­tek fir­my będzie pod­le­gał restruk­tu­ry­za­cji. Wska­za­ne jest, aby wybór pro­ce­du­ry, w ramach któ­rej będzie prze­pro­wa­dza­na restruk­tu­ry­za­cja doko­ny­wa­ny był w opar­ciu o ana­li­zę potrzeb przed­się­bior­cy i jego sytu­acji finan­so­wej.

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne o zatwier­dze­nie ukła­du cha­rak­te­ry­zu­je się tym, że zawar­cie ukła­du pomię­dzy fir­mą a jej wie­rzy­cie­la­mi nastę­pu­je bez udzia­łu sądu. Sąd ma za zada­nie jedy­nie zatwier­dzić układ, jaki został usta­lo­ny mię­dzy stro­na­mi. Nie­mniej jed­nak, aby móc sko­rzy­stać z tego postę­po­wa­nia, wyso­kość wie­rzy­tel­no­ści spor­nych nie może prze­kra­czać 15 % całej sumy wie­rzy­tel­no­ści. War­to pamię­tać o tym, że postę­po­wa­nie o zatwier­dze­nie ukła­du jest naj­szyb­szym i naj­prost­szym z czte­rech postę­po­wań prze­wi­dzia­nych w pra­wie restruk­tu­ry­za­cyj­nym. Układ powi­nien zostać wnie­sio­ny do sądu celem jego zatwier­dze­nia w odpo­wied­nim cza­sie, gdyż głos odda­ny przez wie­rzy­cie­la jest waż­ny jedy­nie w okre­sie do 3 mie­się­cy od jego odda­nia. Jeże­li w tym ter­mi­nie nie wpły­nie wnio­sek do sądu, głos taki sta­je się nie­waż­ny, co skut­ko­wać może odmo­wą zatwier­dze­nia ukła­du, któ­ry nie posia­da odpo­wied­niej ilo­ści gło­sów waż­nie odda­nych. Sąd wyda­je posta­no­wie­nie o zatwier­dze­nie ukła­du w ter­mi­nie 2 tygo­dni od dnia wnie­sie­nia wnio­sku o jego zatwier­dze­nie.

Przyspieszone postępowanie układowe

Przy­spie­szo­ne postę­po­wa­nie ukła­do­we jest to postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne pro­wa­dzo­ne w uprosz­czo­nym try­bie. Nie każ­da fir­ma będzie jed­nak mogła sko­rzy­stać z takie­go uprosz­czo­ne­go try­bu. Podob­nie, jak w postę­po­wa­niu o zatwier­dze­niu ukła­du, prze­pi­sy prze­wi­du­ją ist­nie­nie dodat­ko­we­go wymo­gu w posta­ci nie­prze­kra­cza­nia przez spor­ne wie­rzy­tel­no­ści 15 % sumy wie­rzy­tel­no­ści. W przy­spie­szo­nym postę­po­wa­niu ukła­do­wym nie spo­rzą­dza się spi­su inwen­ta­rza. Plan restruk­tu­ry­za­cji, spis wie­rzy­tel­no­ści oraz spis wie­rzy­tel­no­ści spor­nych skła­da­ny jest do sądu w ter­mi­nie 2 tygo­dni od dnia otwar­cia postę­po­wa­nia.

Postępowanie układowe

Postę­po­wa­nie ukła­do­we jest to postę­po­wa­nie restruk­tu­ry­za­cyj­ne, któ­re jest pro­wa­dzo­ne, gdy wie­rzy­tel­no­ści spor­ne prze­kra­cza­ją 15 % wszyst­kich wie­rzy­tel­no­ści. Posta­no­wie­nie o otwar­ciu postę­po­wa­nia wyda­wa­ne jest w ter­mi­nie 2 tygo­dni, chy­ba że sąd doj­dzie do wnio­sku, iż koniecz­ne jest prze­pro­wa­dze­nie roz­pra­wy – wte­dy ter­min ten zosta­je prze­dłu­żo­ny do 6 tygo­dni od dnia wnie­sie­nia wnio­sku. W ter­mi­nie 30 dni od dnia otwar­cia postę­po­wa­nia spo­rzą­dza­ny jest spis inwen­ta­rza, tj. masy ukła­do­wej, plan restruk­tu­ry­za­cyj­ny oraz spis wie­rzy­tel­no­ści.

Postępowanie sanacyjne

Ostat­nim z postę­po­wań restruk­tu­ry­za­cyj­nych jest postę­po­wa­nie sana­cyj­ne. Jest to postę­po­wa­nie naj­da­lej idą­ce ze wszyst­kich czte­rech postę­po­wań pod wzglę­dem ochro­ny fir­my przez egze­ku­cją. W jego ramach mogą być pro­wa­dzo­ne wszel­kie dzia­ła­nia napraw­cze, mają­ce na celu popra­wę sytu­acji fir­my.

Restrukturyzacja firmy a zdolność restrukturyzacyjna

Nale­ży rów­nież wspo­mnieć, iż nie każ­dy pod­miot dzia­ła­ją­cy na ryn­ku posia­da zdol­ność restruk­tu­ry­za­cyj­ną, tj. może sko­rzy­stać z postę­po­wań napraw­czych, jakie prze­wi­du­ją prze­pi­sy restruk­tu­ry­za­cyj­ne. 

Zdol­ność restruk­tu­ry­za­cyj­ną posia­da­ją m. in.:

  1. przed­się­bior­cy w rozu­mie­niu prze­pi­sów Kodek­su cywil­ne­go;
  2. spół­ki z ogra­ni­czo­ną odpo­wie­dzial­no­ścią;
  3. spół­ki akcyj­ne;
  4. wspól­ni­cy spół­ek oso­bo­wych, któ­rzy pono­szą odpo­wie­dzial­ność za zobo­wią­za­nia spół­ki bez ogra­ni­czeń (tj. wspól­ni­cy spół­ek jaw­nych oraz kom­ple­men­ta­riu­sze);
  5. wspól­ni­cy spół­ek part­ner­skich.

Zdol­no­ści restruk­tu­ry­za­cyj­nej nie posia­da­ją takie pod­mio­ty jak:

  1. ban­ki kra­jo­we;
  2. oddzia­ły ban­ków zagra­nicz­nych;
  3. spół­dziel­cze kasy oszczęd­no­ścio­wo – kre­dy­to­we;
  4. fir­my inwe­sty­cyj­ne w rozu­mie­niu prze­pi­sów usta­wy o Ban­ko­wym Fun­du­szu Gwa­ran­cyj­nym;
  5. zakła­dy ubez­pie­czeń;
  6. zakła­dy rease­ku­ra­cji oraz
  7. tzw. spół­ki hol­din­go­we.

Postępowanie restrukturyzacyjne ‑podsumowanie

Pod­su­mo­wu­jąc, nale­ży pod­kre­ślić, iż fir­ma podej­mu­jąc decy­zję o pro­wa­dze­niu postę­po­wa­nia restruk­tu­ry­za­cyj­ne­go, powin­na zasta­no­wić się, jaki tryb będzie dla niej odpo­wied­ni. Przy tym, powin­na wziąć pod uwa­gę zarów­no zale­ty, wady oraz wymo­gi sta­wia­ne przez prze­pi­sy dla każ­de­go z wszyst­kich czte­rech postę­po­wań. Celem wybo­ru naj­lep­szej meto­dy zabez­pie­cze­nia inte­re­sów fir­my, war­tym jest zwró­ce­nie się o pomoc do doświad­czo­nych i kom­pe­tent­nych praw­ni­ków z Kan­ce­la­rii Praw­nej Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni, któ­rzy w ramach spe­cja­li­za­cji — restruk­tu­ry­za­cja fir­my — słu­żą wspar­ciem we wszel­kich postę­po­wa­niach restruk­tu­ry­za­cyj­nych, zarów­no sądo­wych, jak rów­nież poza­są­do­wych. 

Postępowanie sanacyjne

Jed­no­cze­śnie z pro­wa­dze­niem dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej musi­my liczyć się z tym, że przyj­dzie dzień, w któ­rym nasza fir­ma będzie mia­ła pro­ble­my z bie­żą­cym regu­lo­wa­niem zobo­wią­zań finan­so­wych. Aby uchro­nić ją przed cał­ko­wi­tym upad­kiem, może­my sko­rzy­stać z czte­rech postę­po­wań restruk­tu­ry­za­cyj­nych, mają­cych na celu utrzy­ma­nie fir­my na ryn­ku. W niniej­szym arty­ku­le uwa­gę zwró­ci­my wyłącz­nie na jed­no z nich – na postę­po­wa­nie sana­cyj­ne, któ­re w naszej opi­nii naj­le­piej chro­ni inte­re­sy fir­my.

Cel postępowania sanacyjnego

Celem postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go jest umoż­li­wie­nie fir­mie, któ­ra ma pro­ble­my z płyn­no­ścią finan­so­wą doko­na­nie czyn­no­ści napraw­czych (dzia­łań sana­cyj­nych) oraz zawar­cie ukła­du po uprzed­nim stwo­rze­niu spi­su wie­rzy­tel­no­ści, jakie wobec niej przy­słu­gu­ją. Co wię­cej, jest to naj­da­lej idą­ce postę­po­wa­nie z wszyst­kich czte­rech postę­po­wań restruk­tu­ry­za­cyj­nych mają­cych na celu ochro­nę dłuż­ni­ka przed egze­ku­cją, sta­no­wiąc jed­no­cze­śnie naj­więk­szą jego zale­tę.

Restrukturyzacja firmy a działania sanacyjne

W trak­cie postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go pro­wa­dzo­ne są dzia­ła­nia sana­cyj­ne. Dzia­ła­nie te to zarów­no czyn­no­ści praw­ne, jak rów­nież fak­tycz­ne zmie­rza­ją­ce do popra­wy sytu­acji finan­so­wej fir­my celem przy­wró­ce­nia jej zdol­no­ści do regu­lo­wa­nia zobo­wią­zań.

Zalety postępowania sanacyjnego

Z dniem otwar­cia postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go całość mająt­ku fir­my sta­je się masą sana­cyj­ną, nad któ­rą pie­czę co do zasa­dy spra­wu­je zarząd­ca wyzna­czo­ny przez sąd. Zarząd­ca został uzbro­jo­ny w sze­reg upraw­nień, z któ­rych może sko­rzy­stać, a w tym m. in.:

  1. może on odstą­pić od nie­ko­rzyst­nych dla fir­my umów wza­jem­nych (bez wzglę­du na zapi­sy zawar­te w samej umo­wie);
  2. reduk­cja zatrud­nie­nia, ana­lo­gicz­na jak w prze­pi­sach postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go;
  3. zby­cie mająt­ku na zasa­dach ana­lo­gicz­nych, jakie wystę­pu­ją w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym.

Fir­ma, gdy w spo­sób odpo­wied­ni to umo­ty­wu­je, może spo­wo­do­wać, iż zarząd nad jej mająt­kiem zosta­nie jej pozo­sta­wio­ny. W takiej sytu­acji posia­dać ona będzie wszyst­kie upraw­nie­nia, jakie zosta­ły przy­zna­ne zarząd­cy, tj. rów­nież w zakre­sie moż­li­wo­ści odstą­pie­nia od wybra­nych umów wza­jem­nych, któ­re uzna­ne zosta­ną za nie­ko­rzyst­ne.

W jaki sposób rozpocząć postępowanie sanacyjne?

Postę­po­wa­nie sana­cyj­ne ini­cjo­wa­ne jest na sku­tek zło­że­nia wnio­sku o otwar­cie postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go. Wnio­sek ten może zostać zło­żo­ny zarów­no przez fir­mę samo­dziel­nie, jak rów­nież przez jej wie­rzy­cie­la.

We wnio­sku tym wska­zać nale­ży m. in. dane przed­się­bior­cy, miej­sca poło­że­nia przed­się­bior­stwa oraz innych skład­ni­ków mająt­ko­wych przed­się­bior­cy, wstęp­ny plan restruk­tu­ry­za­cyj­ny, dane wie­rzy­cie­li oraz sumy wie­rzy­tel­no­ści.

Restrukturyzacja firmy a wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego

Sądem wła­ści­wym dla wszel­kich spraw doty­czą­cych restruk­tu­ry­za­cji przed­się­bior­cy jest sąd rejo­no­wy, wydzia­ł gospo­dar­czy, w okrę­gu dzia­łal­no­ści któ­re­go przed­się­bior­ca posia­da głów­ny ośro­dek swej pod­sta­wo­wej dzia­łal­no­ści. Dla spół­ek domnie­my­wa się, że ośrod­kiem tym jest ich sie­dzi­ba.

Koszt wniesienia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego

Koszt zło­że­nia wnio­sku o otwar­cie postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go to opła­ta sta­ła w wyso­ko­ści 1.000,00 zł.

Kiedy można wnieść uproszczony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego?

Prze­pi­sy pra­wa prze­wi­du­ją rów­nież moż­li­wość wnie­sie­nia uprosz­czo­ne­go wnio­sku o otwar­cie postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go, któ­re­go koszt jest o wie­le niż­szy od zwy­kłe­go wnio­sku i wyno­si 200,00 zł. Uprosz­czo­ny wnio­sek o otwar­cie postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go może zostać zło­żo­ny wyłącz­nie przez dłuż­ni­ka wraz z wnio­skiem o umo­rze­nie wcze­śniej wsz­czę­te­go postę­po­wa­nia ukła­do­we­go lub przy­spie­szo­ne­go postę­po­wa­nia ukła­do­we­go. Wnio­sek powi­nien zostać zło­żo­ny w ter­mi­nie:

  1. tygo­dnia od dnia zgro­ma­dze­nia wie­rzy­cie­li, na któ­rym nie przy­ję­to ukła­du albo
  2. do dnia zło­że­nia zaża­le­nia na posta­no­wie­nie o odmo­wie zatwier­dze­nia ukła­du bądź o umo­rze­niu postę­po­wa­nia.

Skutki otwarcia postępowania sanacyjnego dla postępowań egzekucyjnych

Z dniem otwar­cia postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go wszel­kie wsz­czę­te przed tym dniem postę­po­wa­nia egze­ku­cyj­ne wobec dłuż­ni­ka pod­le­ga­ją zawie­sze­niu. Nie moż­na tak­że wsz­czy­nać nowych postę­po­wań. Co wię­cej, sędzia – komi­sarz może uchy­lić zaję­cie doko­na­ne przed dniem otwar­cia postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go, a doty­czą­ce masy sana­cyj­nej koniecz­nej do dal­sze­go pro­wa­dze­nia przed­się­bior­stwa, zaś wszel­kie wyeg­ze­kwo­wa­ne należ­no­ści jesz­cze nie­wy­da­ne powin­ny zostać prze­la­ne do masy sana­cyj­nej. 

Restrukturyzacja firmy a przebieg postępowania sanacyjnego

Na sku­tek zło­żo­ne­go wnio­sku nastę­pu­je otwar­cie postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go w opar­ciu o posta­no­wie­nie wyda­ne przez sędzie­go — komi­sa­rza roz­po­zna­ją­cy spra­wę. 

Następ­ny­mi czyn­no­ścia­mi podej­mo­wa­nych w ramach postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go to:

  1. wyzna­cze­nie zarząd­cy;
  2. spo­rzą­dze­nie spi­su wie­rzy­tel­no­ści oraz pla­nu restruk­tu­ry­za­cyj­ne­go przez zarząd­cę w ter­mi­nie 30 dni od otwar­cia postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go i prze­ka­za­nie ich do sędzie­go — komi­sa­rza celem zatwier­dze­nia;
  3. zwo­ła­nie zgro­ma­dze­nia wie­rzy­cie­li w ter­mi­nie nie póź­niej­szym niż 12 mie­się­cy od dnia otwar­cia postę­po­wa­nia;
  4. odby­cie zgro­ma­dze­nia wie­rzy­cie­li celem spo­rzą­dze­nia ukła­du;
  5. zatwier­dze­nie ukła­du lub odmo­wa zatwier­dze­nia ukła­du przez sąd;
  6. ewen­tu­al­ne umo­rze­nie postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go.

Postępowanie sanacyjne — podsumowanie

Postę­po­wa­nie sana­cyj­ne, jak każ­de postę­po­wa­nie sana­cyj­ne jest postę­po­wa­niem sfor­ma­li­zo­wa­nym. Do jego zaini­cjo­wa­nia nale­ży zło­żyć kom­plet­ny oraz opła­co­ny wnio­sek. Co wię­cej, jeże­li spół­ka chce sama zarzą­dzać swo­im mająt­kiem pod­czas trwa­nia postę­po­wa­nia sana­cyj­ne­go, powin­na w spo­sób nale­ży­ty wnio­sek taki umo­ty­wo­wać. War­tym w takiej sytu­acji jest sko­rzy­sta­nie z pro­fe­sjo­nal­nej pomo­cy praw­ni­ków. Taką pro­fe­sjo­nal­ną pomoc w zakre­sie spe­cja­li­za­cji — restruk­tu­ry­za­cja fir­my — znaj­dą Pań­stwo w Kan­ce­la­rii Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni.

Zwolnienia grupowe

Pro­wa­dze­nie każ­dej dzia­łal­no­ści, w tym dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej wią­że się nie­jed­no­krot­nie z koniecz­no­ścią podej­mo­wa­nia ryzy­ka. Cza­sa­mi fir­ma notu­je przez dłuż­szy czas wzrost swych docho­dów, roz­sze­rza­jąc zakres swo­jej dzia­łal­no­ści oraz zatrud­nia­jąc nowych pra­cow­ni­ków, aby potem ze wzglę­du na spo­wol­nie­nie gospo­dar­cze, zmniej­szyć ska­lę swo­jej dzia­łal­no­ści i redu­ko­wać licz­bę zatrud­nio­nych przez nią osób. Zła sytu­acja eko­no­micz­na przed­się­bior­cy czę­sto powo­du­je pod­ję­cie przez nie­go decy­zji o zwol­nie­niach gru­po­wych. Poni­żej przed­sta­wi­my zasa­dy, na jakich przed­się­bior­ca może prze­pro­wa­dzić zwol­nie­nia gru­po­we.

Restrukturyzacja firmy a zwolnienia grupowe

Prze­pi­sy usta­wy z dnia 13 mar­ca 2003 r. o szcze­gól­nych zasa­dach roz­wią­zy­wa­nia z pra­cow­ni­ka­mi sto­sun­ków pra­cy z przy­czyn nie­do­ty­czą­cych pra­cow­ni­ków sto­su­je się do pra­co­daw­cy zatrud­nia­ją­ce­go co naj­mniej 20 pra­cow­ni­ków (usta­wa o zwol­nie­niach gru­po­wych). Mimo że usta­wo­daw­ca nie wska­zał na jaki dzień nale­ży obli­czyć stan zatrud­nie­nia naszym zda­niem będzie to dzień pod­ję­cia decy­zji o doko­na­niu zwol­nień gru­po­wych (w dok­try­nie ist­nie­je spór co tej kwe­stii). 

Przy okre­śla­niu pozio­mu zatrud­nie­nia u dane­go pra­co­daw­cy bie­rze się pod uwa­gę pra­cow­ni­ków „zwy­kle” zatrud­nia­nych w fir­mie, a więc tak­że na pod­sta­wie umów zawar­tych na czas okre­ślo­ny. Nie będą jed­nak bra­ni pod uwa­gę m.in. pra­cow­ni­cy tym­cza­so­wi oraz oso­by, z któ­ry­mi zawar­to umo­wy cywil­no­praw­ne.

Z jakich przyczyn zwolnienia grupowe mogą być przeprowadzane?

Zwol­nie­nia gru­po­we mogą być prze­pro­wa­dza­ne z przy­czyn nie­do­ty­czą­cych pra­cow­ni­ków, a zatem nie­zwią­za­nych z cecha­mi psy­cho­fi­zycz­ny­mi pra­cow­ni­ka oraz spo­so­bem wyko­ny­wa­nia obo­wiąz­ków pra­cow­ni­czych. Nie­istot­ne jest jed­nak to, czy przy­czy­ny zwol­nień gru­po­wych leżą po stro­nie pra­co­daw­cy, czy zale­żą od oko­licz­no­ści od nie­go nie­za­leż­nych.

W jakiej formie zwolnienia grupowe są dokonywane?

Zwol­nie­nia gru­po­we mogą być doko­ny­wa­ne zarów­no w for­mie wypo­wie­dze­nia zło­żo­ne­go przez pra­co­daw­cę, jak rów­nież na mocy poro­zu­mie­nia zawar­te­go pomię­dzy pra­co­daw­cą a pra­cow­ni­ka­mi, jeże­li poro­zu­mie­niem zosta­nie obję­tych co naj­mniej 5 pra­cow­ni­ków.

Z orzecz­nic­twa Try­bu­na­łu Spra­wie­dli­wo­ści Unii Euro­pej­skiej wyni­ka, iż przy obli­cza­niu łącz­nej licz­by zwol­nień u dane­go pra­co­daw­cy nale­ży rów­nież wziąć pod uwa­gę roz­wią­za­nie sto­sun­ku pra­cy na sku­tek nie­przy­ję­cia przez pra­cow­ni­ka warun­ków tzw. wypo­wie­dze­nia zmie­nia­ją­ce­go.

Jaka jest minimalna liczba pracowników objętych zwolnieniami grupowymi?

Aby pro­ce­du­ra zwol­nień gru­po­wych mogła mieć zasto­so­wa­nie, u dane­go pra­co­daw­cy zwol­nie­nia takie muszą zostać doko­na­ne w cią­gu 30 dni oraz obej­mo­wać powin­ny:

  1. 10 osób – gdy u pra­co­daw­cy zatrud­nio­nych jest mniej niż 100 pra­cow­ni­ków;
  2. 10% pra­cow­ni­ków – gdy pra­co­daw­ca zatrud­nia pomię­dzy 100 a 300 osób;
  3. 30 osób – gdy zatrud­nio­nych jest wię­cej niż 300 pra­cow­ni­ków.

Restrukturyzacja firmy — procedura zwolnień grupowych

Przed zwol­nie­nia­mi gru­po­wy­mi pra­co­daw­ca powi­nien pod­jąć poniż­sze czyn­no­ści:

  1. prze­pro­wa­dzić kon­sul­ta­cje zamia­ru doko­na­nia zwol­nień gru­po­wych z zakła­do­wą orga­ni­za­cją związ­ko­wą bądź z przed­sta­wi­cie­la­mi pra­cow­ni­ków (jeże­li u dane­go pra­co­daw­cy nie ma orga­ni­za­cji związ­ko­wej);
  2. zawia­do­mić na piśmie powia­to­wy urząd pra­cy o zamia­rze prze­pro­wa­dze­nia zwol­nień gru­po­wych;
  3. zawrzeć w cią­gu 20 dni od zawia­do­mie­nia, o któ­rym mowa w pkt 1, poro­zu­mie­nie z zakła­do­wy­mi orga­ni­za­cja­mi związ­ko­wy­mi, a gdy u dane­go pra­co­daw­cy związ­ki takie nie dzia­ła­ją – pra­co­daw­ca po kon­sul­ta­cji z przed­sta­wi­cie­la­mi pra­cow­ni­ków okre­śla w regu­la­mi­nie zasa­dy postę­po­wa­nia zwią­za­ne z pra­cow­ni­ka­mi obję­ty­mi zwol­nie­nia­mi gru­po­wy­mi;
  4. zawia­do­mić w for­mie pisem­nej powia­to­wy urząd pra­cy o powyż­szych usta­le­niach oraz prze­ka­zać kopię zawia­do­mie­nia zakła­do­wym orga­ni­za­cjom związ­ko­wym (bądź przed­sta­wi­cie­lom pra­cow­ni­ków);
  5. wypo­wie­dzieć umo­wy o pra­cę z pra­cow­ni­ka­mi.

Roz­wią­za­nie sto­sun­ku pra­cy może nastą­pić nie wcze­śniej niż po upły­wie 30 dni od zawia­do­mie­nia powia­to­we­go urzę­du pra­cy o zamia­rze prze­pro­wa­dze­nia zwol­nień gru­po­wych.

Jaka odprawa przysługuje pracownikom przy zwolnieniach grupowych?

Pra­cow­ni­kom, któ­rzy stra­cą pra­cę w efek­cie prze­pro­wa­dze­nia zwol­nień gru­po­wych przy­słu­gu­je odpra­wa pie­nięż­na, któ­rej wyso­kość zale­ży od sta­żu pra­cy pra­cow­ni­ka u tego pra­co­daw­cy i sta­no­wi:

  1. jed­no­mie­sięcz­ne wyna­gro­dze­nie, gdy staż pra­cy jest krót­szy niż 2 lata;
  2. dwu­mie­sięcz­ne wyna­gro­dze­nie przy sta­żu pra­cy od 2 do 8 lat;
  3. trzy­mie­sięcz­ne wyna­gro­dze­nie, gdy staż pra­cy prze­kra­cza 8 lat u dane­go pra­co­daw­cy.

Wyli­cze­nie wyna­gro­dze­nia nastę­pu­je na takich samych zasa­dach jak wyli­cze­nie ekwi­wa­len­tu za nie­wy­ko­rzy­sta­ny urlop wypo­czyn­ko­wy, przy czym wyso­kość odpra­wy nie może prze­kra­czać 15 – krot­no­ści mini­mal­ne­go wyna­gro­dze­nia za pra­cę.

Zwolnienia grupowe — podsumowanie

Jako że pro­ce­du­ra prze­pro­wa­dza­nia zwol­nień gru­po­wych jest bar­dzo sfor­ma­li­zo­wa­na i skom­pli­ko­wa­na, war­to sko­rzy­stać z pomo­cy Kan­ce­la­rii Praw­nej Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­cy Praw­ni, któ­ra w ramach spe­cja­li­za­cji ‑restruk­tu­ry­za­cja fir­my — zapew­ni Pań­stwu pro­fe­sjo­nal­ne wspar­cie w prze­pro­wa­dze­niu restruk­tu­ry­za­cji zatrud­nie­nia. 

Postępowanie upadłościowe

Jakie czyn­no­ści powi­nien pod­jąć wie­rzy­ciel, gdy sąd ogła­sza upa­dłość dłuż­ni­ka? Czy koniecz­ne jest wsz­czy­na­nie postę­po­wa­nia cywil­ne­go o zapła­tę, czy też nale­ży zgło­sić wie­rzy­tel­ność w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym?

Postępowanie upadłościowe — ogłoszenie upadłości dłużnika

Infor­ma­cja o ogło­sze­niu upa­dło­ści jest publi­ko­wa­na w Moni­to­rze Sądo­wym i Gospo­dar­czym oraz w dzien­ni­ku o zasię­gu lokal­nym. Obec­nie na stro­nie inter­ne­to­wej Mini­ster­stwa Spra­wie­dli­wo­ści powyż­szy publi­ka­tor jest dostęp­ny bez­płat­nie w for­mie elek­tro­nicz­nej. Wie­rzy­ciel od chwi­li otrzy­ma­nia wia­do­mo­ści, że dłuż­nik ogło­sił upa­dłość, sta­je przed pro­ble­mem, jak docho­dzić nie­za­pła­co­nej wie­rzy­tel­no­ści: zgło­sić wie­rzy­tel­ność, czy wsz­cząć postę­po­wa­nie sądo­we o zapła­tę?

Wła­ści­wym co do zasa­dy try­bem docho­dze­nia należ­no­ści przez wie­rzy­cie­la jest zgło­sze­nie wie­rzy­tel­no­ści w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym. Zatem wie­rzy­ciel powi­nien zgło­sić sędzie­­mu-komi­­sa­­rzo­­wi swo­ją wie­rzy­tel­ność w ter­mi­nie wyzna­czo­nym w posta­no­wie­niu sądu o ogło­sze­niu upa­dło­ści. Wie­rzy­tel­no­ścią powsta­łą przed ogło­sze­niem upa­dło­ści, któ­ra pod­le­ga zgło­sze­niu, będzie zarów­no wie­rzy­tel­ność pie­nięż­na, jak i nie­pie­nięż­na, któ­ra wsku­tek ogło­sze­nia upa­dło­ści sta­je się wie­rzy­tel­no­ścią pie­nięż­ną. Powyż­sze, nale­ży odróż­nić od wie­rzy­tel­no­ści powsta­łych w sto­sun­ku do masy upa­dło­ści po dniu ogło­sze­nia upa­dło­ści, gdyż pod­le­ga­ją one innym zasa­dom. Moż­li­wo­ści ewen­tu­al­nych dzia­łań wie­rzy­cie­la będą uza­leż­nio­ne od spo­so­bu pro­wa­dze­nia postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go.

Na począt­ku nale­ży wska­zać, że zasa­dą jest zgła­sza­nie wie­rzy­tel­no­ści przez wie­rzy­cie­li w trak­cie trwa­ją­ce­go postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go. Jed­nak ogło­sze­nie upa­dło­ści nie wyłą­cza wsz­czę­cia przez wie­rzy­cie­la spraw sądo­wych i admi­ni­stra­cyj­nych o wie­rzy­tel­no­ści, któ­re pod­le­ga­ją zgło­sze­niu do masy upa­dło­ści. Jeże­li wie­rzy­ciel roz­pocz­nie takie postę­po­wa­nie, to będzie on jed­nak obcią­żo­ny jego kosz­ta­mi, jeże­li nie było prze­szkód do umiesz­cze­nia wie­rzy­tel­no­ści w cało­ści na liście wie­rzy­tel­no­ści. Zatem z uwa­gi na kosz­ty, któ­re wie­rzy­ciel będzie musiał ponieść w postę­po­wa­niu sądo­wym, a któ­rych nie będzie pono­sił w przy­pad­ku zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym w ter­mi­nie wyzna­czo­nym przez sąd, korzyst­niej­sze będzie doko­na­nie takie­go zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści.

Powyż­sza zasa­da pono­sze­nia kosz­tów doty­czy postę­po­wań wsz­czę­tych tyl­ko po dniu ogło­sze­nia upa­dło­ści, któ­rym to jest dzień ogło­sze­nia takie­go posta­no­wie­nia przez sąd upa­dło­ścio­wy. Jed­no­cze­śnie, war­to zauwa­żyć, że jeże­li po doko­na­niu zgło­sze­nia w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym odmó­wio­no wie­rzy­cie­lo­wi wpi­sa­nia jego należ­no­ści na listę wie­rzy­tel­no­ści, to nie ma prze­szkód, żeby docho­dzić rosz­cze­nia w postę­po­wa­niu sądo­wym. Wów­czas, gdy wie­rzy­ciel uzy­ska pra­wo­moc­ne orze­cze­nie sądu zasą­dza­ją­ce wie­rzy­tel­ność, to będzie mógł uczest­ni­czyć w zgro­ma­dze­niu wie­rzy­cie­li. Ponad­to, jeże­li wie­rzy­ciel wsz­czął postę­po­wa­nie sądo­we, jesz­cze przed dniem ogło­sze­nia upa­dło­ści dłuż­ni­ka oraz pro­wa­dził je dalej po tym dniu, to wów­czas zasa­da obcią­że­nia kosz­ta­mi pro­ce­su rów­nież nie będzie mia­ła zasto­so­wa­nia.

Zauwa­żyć trze­ba, że upa­dły albo zarząd­ca od dnia ogło­sze­nia upa­dło­ści nie mogą speł­niać świad­czeń wyni­ka­ją­cych z wie­rzy­tel­no­ści do dnia upra­wo­moc­nie­nia się posta­no­wie­nia o umo­rze­niu postę­po­wa­nia. Powyż­szy zakaz powo­du­je, że dłuż­nik nie będzie mógł dobro­wol­nie zapła­cić należ­no­ści. Takie ure­gu­lo­wa­nie chro­ni rów­nież pozo­sta­łych wie­rzy­cie­li przed mody­fi­ka­cją przez upa­dłe­go jego sto­sun­ków zobo­wią­za­nio­wych. Jeże­li upa­dły naru­szy ten zakaz, to doko­na­na przez nie­go czyn­ność praw­na będzie nie­waż­na oraz spo­wo­du­je odpo­wie­dzial­ność zarząd­cy z tytu­łu nie­na­le­ży­te­go wyko­ny­wa­nia obo­wiąz­ków.

Wyja­śnić rów­nież nale­ży, że w trak­cie postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go zarząd mie­niem wcho­dzą­cym w skład masy upa­dło­ści spra­wu­je upa­dły, któ­re­go nad­zo­ru­je nad­zor­ca sądo­wy. Nato­miast, gdy upa­dły nie daje rękoj­mi nale­ży­te­go spra­wo­wa­nia zarzą­du sąd usta­na­wia zarząd­cę. Dzie­je się tak rów­nież wte­dy, gdy upa­dły choć­by nie­umyśl­nie naru­szył pra­wo w spra­wo­wa­niu zarzą­du.

W sytu­acji, gdy zarząd pozo­sta­wio­no upa­dłe­mu stro­ną oraz uczest­ni­kiem postę­po­wa­nia sądo­we­go wsz­czę­te­go przed ogło­sze­niem upa­dło­ści pozo­sta­je upa­dły. W takiej sytu­acji nad­zor­ca sądo­wy wstę­pu­je w rolę inter­we­nien­ta ubocz­ne­go, bio­rąc w ten spo­sób czyn­ny udział w pro­ce­sie sądo­wym. Nato­miast, jeże­li sąd usta­no­wił zarząd­cę, to postę­po­wa­nia sądo­we i admi­ni­stra­cyj­ne mogą być wsz­czę­te i pro­wa­dzo­ne wyłącz­nie przez zarząd­cę. Wów­czas zarząd­ca pro­wa­dzi postę­po­wa­nia na rzecz upa­dłe­go, lecz w imie­niu wła­snym. Zarząd­ca nie wstę­pu­je jed­nak do postę­po­wań o należ­ne od upa­dłe­go ali­men­ty oraz odszko­do­wa­nia i ren­ty z tytu­łu odpo­wie­dzial­no­ści za uszko­dze­nie cia­ła lub roz­strój zdro­wia albo utra­tę żywi­cie­la oraz z tytu­łu zamia­ny upraw­nień obję­tych tre­ścią pra­wa doży­wo­cia na doży­wot­nią ren­tę.

W postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym docho­dze­nie należ­no­ści może nastą­pić tyl­ko w dro­dze zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści do sędzie­­go-komi­­sa­­rza w ter­mi­nie ogło­szo­nym przez sąd upa­dło­ścio­wy. Zatem wie­rzy­ciel nie ma pra­wa wybo­ru pomię­dzy wyto­cze­niem powódz­twa, a zgło­sze­niem wie­rzy­tel­no­ści.

Dopie­ro gdy wie­rzy­ciel wyczer­pie dro­gę zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym, moż­li­we będzie wsz­czę­cie postę­po­wa­nia sądo­we­go i admi­ni­stra­cyj­ne­go doty­czą­ce­go masy upa­dło­ści. Takie postę­po­wa­nia mogą być pro­wa­dzo­ne jedy­nie przez syn­dy­ka lub prze­ciw­ko nie­mu. Zatem syn­dyk pro­wa­dzi ww. postę­po­wa­nia na rzecz upa­dłe­go, lecz we wła­snym imie­niu, co ozna­cza że syn­dyk będzie stro­ną postę­po­wa­nia, nie zaś upa­dły. Wyją­tek sta­no­wią postę­po­wa­nia pro­wa­dzo­ne w spra­wach o należ­ne od upa­dłe­go ali­men­ty oraz ren­ty z tytu­łu odpo­wie­dzial­no­ści za uszko­dze­nie cia­ła lub roz­strój zdro­wia, albo utra­tę żywi­cie­la oraz z tytu­łu zmia­ny upraw­nień obję­tych tre­ścią pra­wa doży­wo­cia na doży­wot­nią ren­tę. Syn­dyk wyzna­czo­ny przez sąd będzie w postę­po­wa­niu upraw­nio­ny do zarzą­du mająt­kiem i pro­wa­dze­niem spraw upa­dłe­go.

Wytoczenie powództwa przez wierzyciela przed ogłoszeniem upadłości

Następ­nie nale­ży roz­wa­żyć, jakie będą skut­ki upa­dło­ści, gdy wie­rzy­ciel pro­wa­dzi postę­po­wa­nie sądo­we, pod­czas któ­re­go sąd ogło­sił upa­dłość dłuż­ni­ka. W pierw­szej kolej­no­ści nale­ży zwró­cić uwa­gę, że po zło­że­niu przez dłuż­ni­ka wnio­sku o ogło­sze­nie upa­dło­ści postę­po­wa­nie dzie­li się na dwa eta­py, naj­pierw toczy się postę­po­wa­nie w przed­mio­cie ogło­sze­nia upa­dło­ści, a następ­nie jest tzw. wła­ści­we postę­po­wa­nie upa­dło­ścio­we. Powyż­sze roz­róż­nie­nie, ma istot­ny wpływ na ewen­tu­al­ne postę­po­wa­nia sądo­we, któ­re toczą się w celu docho­dze­nia rosz­czeń od upa­dłe­go. Nale­ży pod­kre­ślić, że wpływ na postę­po­wa­nia sądo­we i admi­ni­stra­cyj­ne będzie miał dopie­ro dru­gi z oma­wia­nych eta­pów tj. po wyda­niu posta­no­wie­nia sądu o ogło­sze­niu upa­dło­ści.

Sąd pro­wa­dzą­cy postę­po­wa­nie cywil­ne zawie­si je z urzę­du, jeże­li postę­po­wa­nie doty­czy masy upa­dło­ści i ogło­szo­no upa­dłość. W rezul­ta­cie roz­po­czę­cie postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go, nie­za­leż­nie od spo­so­bu jego pro­wa­dze­nia, powo­du­je zawie­sze­nie toczą­ce­go się postę­po­wa­nia cywil­ne­go, bez roz­róż­nie­nia czy upa­dły jest powo­dem, czy pozwa­nym. Warun­kiem jed­nak jest, aby postę­po­wa­nie doty­czy­ło rze­czy oraz praw wcho­dzą­cych w skład masy upa­dło­ści. Oma­wia­ne zawie­sze­nie ma sku­tek od chwi­li ogło­sze­nia upa­dło­ści stro­ny postę­po­wa­nia, jed­no­cze­śnie sąd z urzę­du uchy­la orze­cze­nia, któ­re zosta­ły wyda­ne po nastą­pie­niu tego zda­rze­nia, pod warun­kiem, że nie nastą­pi­ły one po zamknię­ciu roz­pra­wy.

W takiej sytu­acji sąd zawia­do­mi syn­dy­ka albo zarząd­cę o toczą­cym się postę­po­wa­niu sądo­wym oraz wyzna­czy odpo­wied­ni ter­min do wstą­pie­nia do postę­po­wa­nia. Jeże­li syn­dyk lub zarząd­ca nie zło­ży oświad­cze­nia woli w ozna­czo­nym ter­mi­nie, uzna­je się to za odmo­wę wstą­pie­nia do postę­po­wa­nia. Następ­nie sąd posta­no­wi pod­jąć postę­po­wa­nie z urzę­du, gdy usta­nie przy­czy­na zawie­sze­nia, w przy­pad­ku ogło­sze­nia upa­dło­ści stro­ny, z chwi­lą zgło­sze­nia się lub wska­za­nia syn­dy­ka albo zarząd­cy masy upa­dło­ści, a jeże­li syn­dyk albo zarząd­ca odmó­wią wstą­pie­nia do postę­po­wa­nia, do chwi­li zło­że­nia przez nich takie­go oświad­cze­nia. W przy­pad­ku odmo­wy przez syn­dy­ka lub zarząd­cę postę­po­wa­nie podej­mu­je się z udzia­łem upa­dłe­go. War­to zauwa­żyć, że powyż­sze zawie­sze­nie postę­po­wa­nia z urzę­du nie będzie mia­ło zasto­so­wa­nia do postę­po­wa­nia, któ­re zosta­ło wsz­czę­te na sku­tek wnie­sie­nia skar­gi o wzno­wie­nie postę­po­wa­nia z udzia­łem stro­ny, któ­rej ogło­szo­no upa­dłość po pra­wo­moc­nym zakoń­cze­niu postę­po­wa­nia, a przed zło­że­niem skar­gi o wzno­wie­nie postę­po­wa­nia.

Następ­nie, po opi­sa­nym powy­żej zawie­sze­niu z urzę­du postę­po­wa­nia sądo­we i admi­ni­stra­cyj­ne w spra­wie wsz­czę­tej prze­ciw­ko upa­dłe­mu, mogą być pod­ję­te prze­ciw­ko syn­dy­ko­wi, gdy w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym docho­dzo­na wie­rzy­tel­ność, po wyczer­pa­niu try­bu zgło­sze­nia, nie zosta­ła umiesz­czo­na na liście. Tak więc uzy­ska­nie odmo­wy umiesz­cze­nia wie­rzy­tel­no­ści na liście powo­du­je moż­li­wość pod­ję­cia zawie­szo­ne­go postę­po­wa­nia prze­ciw­ko syn­dy­ko­wi. Zatem, zgod­nie z orze­cze­niem Sądu Naj­wyż­sze­go, nie może być wyto­czo­ne powódz­two prze­ciw­ko syn­dy­ko­wi o zasą­dze­nie wie­rzy­tel­no­ści ule­ga­ją­cej zaspo­ko­je­niu z mająt­ku masy upa­dło­ści. Jeże­li oka­że się, że wie­rzy­ciel po zawie­sze­niu postę­po­wa­nia sądo­we­go lub admi­ni­stra­cyj­ne­go nie zgło­sił swo­jej wie­rzy­tel­no­ści, to nie będzie mógł on żądać pod­ję­cia tych postę­po­wań (tak: Świe­bo­da oraz Korzo­nek; odmien­nie: Gaw­las i Jon­sik), gdyż dopie­ro po nega­tyw­nym wyni­ku zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści spo­wo­du­je wyczer­pa­nie try­bu okre­ślo­ne­go usta­wą.

Nato­miast jeże­li wnie­sio­no pozew o wie­rzy­tel­ność, któ­ra pod­le­ga zgło­sze­niu do masy upa­dło­ści, to powi­nien on być trak­to­wa­ny jako zgło­sze­nie wie­rzy­tel­no­ści, nie­za­leż­nie od oko­licz­no­ści czy pozew został wnie­sio­ny przez pomył­kę, czy też świa­do­mie. Taki pozew nie powi­nien być odrzu­co­ny, tyl­ko prze­ka­za­ny sędzie­­mu-komi­­sa­­rzo­­wi celem roz­po­zna­nia zgło­szo­ne­go w nim żąda­nia. W moim prze­ko­na­niu nale­ży się opo­wie­dzieć za przed­sta­wio­nym roz­wią­za­niem powyż­szych uchwał Sądu Naj­wyż­sze­go, gdyż wsz­czę­cie postę­po­wa­nia sądo­we­go zamiast doko­na­nia zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści będzie wybra­niem nie­wła­ści­we­go try­bu docho­dze­nia rosz­cze­nia. Sta­no­wi­sko Sądu Naj­wyż­sze­go odno­śnie tego zagad­nie­nia nie jest jed­nak jed­no­li­te. Odmien­ne sta­no­wi­sko Sądu Naj­wyz­sze­go wska­zu­je, że po wnie­sie­niu pozwu w takiej sytu­acji, nastę­pu­je przej­ścio­wy brak dro­gi sądo­wej, czy­li nie­do­pusz­czal­ność postę­po­wa­nia i koniecz­ność odrzu­ce­nia pozwu. W mojej oce­nie w takim wypad­ku wybra­nie nie­wła­ści­we­go try­bu postę­po­wa­nia powin­no skut­ko­wać prze­ka­za­niem pozwu do wła­ści­we­go sądu oraz zasto­so­wa­niem wła­ści­we­go try­bu, nie zaś odrzu­ce­niem pozwu.

War­to rów­nież zauwa­żyć, że w przy­pad­ku, gdy wie­rzy­tel­ność zosta­ła uzna­na przez sędzie­­go-komi­­sa­­rza w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym, postę­po­wa­nie sądo­we powin­no zostać umo­rzo­ne jako bez­przed­mio­to­we, z uwa­gi na oko­licz­ność, że wyciąg z usta­lo­nej listy wie­rzy­tel­no­ści jest tytu­łem egze­ku­cyj­nym prze­ciw­ko upa­dłe­mu. Zatem wie­rzy­ciel oso­bi­sty upa­dłe­go, któ­ry chce uczest­ni­czyć w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym, powi­nien w ter­mi­nie ozna­czo­nym w posta­no­wie­niu o ogło­sze­niu upa­dło­ści zgło­sić sędzie­­mu-komi­­sa­­rzo­­wi swo­ją wie­rzy­tel­ność. Wyja­śnić nale­ży, że wie­rzy­tel­no­ści o cha­rak­te­rze oso­bi­stym, są to takie za któ­re upa­dły pono­si odpo­wie­dzial­ność całym swo­im mająt­kiem. Nato­miast zgło­sze­nie wie­rzy­tel­no­ści powin­no zawie­rać tę samą treść oraz for­mę.

Pod­kre­ślić jed­nak nale­ży, że nie będzie koniecz­ne zgła­sza­nie wie­rzy­tel­no­ści słu­żą­cych wie­rzy­cie­lo­wi oso­bi­ste­mu oraz wie­rzy­cie­lo­wi rze­czo­we­mu, któ­re są zabez­pie­czo­ne rze­czo­wo tj. hipo­te­ką, zasta­wem, zasta­wem reje­stro­wym, zasta­wem skar­bo­wym, hipo­te­ką mor­ską, gdyż zosta­ną uwzględ­nio­ne na liście wie­rzy­tel­no­ści z urzę­du. Podob­nie na liście wie­rzy­tel­no­ści z urzę­du są umiesz­cza­ne należ­no­ści pra­cow­ni­ków upa­dłe­go, któ­re wyni­ka­ją ze sto­sun­ku pra­cy, a tak­że należ­no­ści Fun­du­szu Gwa­ran­to­wa­nych Świad­czeń pra­cow­ni­czych.

Ponad­to, wie­rzy­tel­no­ści powsta­łe już po ogło­sze­niu upa­dło­ści tzw. dłu­gi masy upa­dło­ści, pła­co­ne są jako kosz­ty postę­po­wa­nia na bie­żą­co przez syn­dy­ka, zarząd­cę lub upa­dłe­go, w rezul­ta­cie rów­nież nie wyma­ga­ją zgło­sze­nia. Zatem wie­rzy­ciel powi­nien doko­nać zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści w ter­mi­nie wyzna­czo­nym w posta­no­wie­niu o ogło­sze­niu upa­dło­ści, któ­ry może wyno­sić od jed­ne­go do trzech mie­się­cy, liczo­nych od dnia obwiesz­cze­nia w Moni­to­rze Sądo­wym i Gospo­dar­czym. Zgło­sze­nie wie­rzy­tel­no­ści po ter­mi­nie spo­wo­du­je obo­wią­zek pokry­cia kosz­tów wywo­ła­nych spóź­nie­niem.

War­to rów­nież wie­dzieć, że jeże­li wie­rzy­ciel nie zgło­si wie­rzy­tel­no­ści to jego brak dzia­ła­nia nie spo­wo­du­je wyga­śnię­cia zobo­wią­za­nia. Skut­kiem będzie jed­nak brak moż­li­wo­ści zaspo­ko­je­nia należ­no­ści z masy upa­dło­ści. Jed­nak nale­ży zwró­cić uwa­gę, że gdy w upa­dło­ści jest oso­ba praw­na lub inna jed­nost­ka orga­ni­za­cyj­na, to z regu­ły wraz z zakoń­cze­niem postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go, koń­czy się ist­nie­nie w obro­cie praw­nym takiej oso­by, co może spo­wo­do­wać brak moż­li­wo­ści uzy­ska­nia wie­rzy­tel­no­ści. Przy tym, wie­rzy­ciel nie może się zabez­pie­czyć przed ewen­tu­al­ną nie­wy­pła­cal­no­ścią dłuż­ni­ka, zastrze­ga­jąc, że na wypa­dek ogło­sze­nia upa­dło­ści dru­giej stro­ny sto­su­nek praw­ny zosta­nie zmie­nio­ny lub roz­wią­za­ny, gdyż takie posta­no­wie­nia umo­wy będą nie­waż­ne.

Postępowanie upadłościowe — podsumowanie

Ofe­ru­je­my tak­że zastęp­stwo pro­ce­so­we w postę­po­wa­niach upa­dło­ścio­wych. Zgła­sza­my wie­rzy­tel­no­ści klien­tów w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym. Dora­dza­my przy sprze­da­ży przed­się­biorstw nale­żą­cych do upa­dłych spół­ek, w szcze­gól­no­ści nego­cju­je­my z syn­dy­ka­mi warun­ki sprze­da­ży przed­się­bior­stwa. Poma­ga­my w kwe­stiach doty­czą­cych m.in. odpo­wie­dzial­no­ści człon­ków zarzą­du z tytu­łu nie­zło­że­nia w ter­mi­nie wnio­sku o ogło­sze­nie upa­dło­ści.

Restrukturyzacja firmy — podsumowanie

Pod­su­mo­wu­jąc war­to sko­rzy­stać z moż­li­wo­ści jakie dają obo­wią­zu­ją­ce w Pol­sce prze­pi­sy pra­wa, aby rato­wać fir­mę przed upa­dło­ścią. Sko­rzy­sta­nie z usług Kan­ce­la­rii Praw­nej Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni spe­cja­li­zu­ją­cej się w pra­wie restruk­tu­ry­za­cyj­nym z całą pew­no­ścią może wspo­móc fir­my m.in. z War­sza­wy i Łodzi w podej­mo­wa­niu nie­jed­no­krot­nie bar­dzo trud­nych decy­zji słu­żą­cych restruk­tu­ry­za­cji fir­my.  W ramach usłu­gi — restruk­tu­ry­za­cja fir­my— świad­czy­my pomoc praw­ną w kwe­stiach doty­czą­cych reor­ga­ni­za­cji, restruk­tu­ry­za­cji oraz likwi­da­cji przed­się­biorstw, w szcze­gól­no­ści dora­dza­my w spra­wach doty­czą­cych restruk­tu­ry­za­cji zadłu­że­nia i jego refi­nan­so­wa­nia.