Zwolnienia grupowe

Pro­wa­dze­nie każ­dej dzia­łal­no­ści, w tym dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej wią­że się nie­jed­no­krot­nie z koniecz­no­ścią podej­mo­wa­nia ryzy­ka. Cza­sa­mi fir­ma notu­je przez dłuż­szy czas wzrost swych docho­dów, roz­sze­rza­jąc zakres swo­jej dzia­łal­no­ści oraz zatrud­nia­jąc nowych pra­cow­ni­ków, aby potem ze wzglę­du na spo­wol­nie­nie gospo­dar­cze, zmniej­szyć ska­lę swo­jej dzia­łal­no­ści i redu­ko­wać licz­bę zatrud­nio­nych przez nią osób. Zła sytu­acja eko­no­micz­na przed­się­bior­cy czę­sto powo­du­je pod­ję­cie przez nie­go decy­zji o zwol­nie­niach gru­po­wych. Poni­żej przed­sta­wi­my zasa­dy, na jakich przed­się­bior­ca może prze­pro­wa­dzić zwol­nie­nia grupowe.

Restrukturyzacja firmy a zwolnienia grupowe

Prze­pi­sy usta­wy z dnia 13 mar­ca 2003 r. o szcze­gól­nych zasa­dach roz­wią­zy­wa­nia z pra­cow­ni­ka­mi sto­sun­ków pra­cy z przy­czyn nie­do­ty­czą­cych pra­cow­ni­ków sto­su­je się do pra­co­daw­cy zatrud­nia­ją­ce­go co naj­mniej 20 pra­cow­ni­ków (usta­wa o zwol­nie­niach gru­po­wych). Mimo że usta­wo­daw­ca nie wska­zał na jaki dzień nale­ży obli­czyć stan zatrud­nie­nia naszym zda­niem będzie to dzień pod­ję­cia decy­zji o doko­na­niu zwol­nień gru­po­wych (w dok­try­nie ist­nie­je spór co tej kwestii). 

Przy okre­śla­niu pozio­mu zatrud­nie­nia u dane­go pra­co­daw­cy bie­rze się pod uwa­gę pra­cow­ni­ków „zwy­kle” zatrud­nia­nych w fir­mie, a więc tak­że na pod­sta­wie umów zawar­tych na czas okre­ślo­ny. Nie będą jed­nak bra­ni pod uwa­gę m.in. pra­cow­ni­cy tym­cza­so­wi oraz oso­by, z któ­ry­mi zawar­to umo­wy cywilnoprawne.

Z jakich przyczyn zwolnienia grupowe mogą być przeprowadzane?

Zwol­nie­nia gru­po­we mogą być prze­pro­wa­dza­ne z przy­czyn nie­do­ty­czą­cych pra­cow­ni­ków, a zatem nie­zwią­za­nych z cecha­mi psy­cho­fi­zycz­ny­mi pra­cow­ni­ka oraz spo­so­bem wyko­ny­wa­nia obo­wiąz­ków pra­cow­ni­czych. Nie­istot­ne jest jed­nak to, czy przy­czy­ny zwol­nień gru­po­wych leżą po stro­nie pra­co­daw­cy, czy zale­żą od oko­licz­no­ści od nie­go niezależnych.

W jakiej formie zwolnienia grupowe są dokonywane?

Zwol­nie­nia gru­po­we mogą być doko­ny­wa­ne zarów­no w for­mie wypo­wie­dze­nia zło­żo­ne­go przez pra­co­daw­cę, jak rów­nież na mocy poro­zu­mie­nia zawar­te­go pomię­dzy pra­co­daw­cą a pra­cow­ni­ka­mi, jeże­li poro­zu­mie­niem zosta­nie obję­tych co naj­mniej 5 pracowników.

Z orzecz­nic­twa Try­bu­na­łu Spra­wie­dli­wo­ści Unii Euro­pej­skiej wyni­ka, iż przy obli­cza­niu łącz­nej licz­by zwol­nień u dane­go pra­co­daw­cy nale­ży rów­nież wziąć pod uwa­gę roz­wią­za­nie sto­sun­ku pra­cy na sku­tek nie­przy­ję­cia przez pra­cow­ni­ka warun­ków tzw. wypo­wie­dze­nia zmieniającego.

Jaka jest minimalna liczba pracowników objętych zwolnieniami grupowymi?

Aby pro­ce­du­ra zwol­nień gru­po­wych mogła mieć zasto­so­wa­nie, u dane­go pra­co­daw­cy zwol­nie­nia takie muszą zostać doko­na­ne w cią­gu 30 dni oraz obej­mo­wać powinny:

1. 10 osób – gdy u pra­co­daw­cy zatrud­nio­nych jest mniej niż 100 pracowników;
2. 10% pra­cow­ni­ków – gdy pra­co­daw­ca zatrud­nia pomię­dzy 100 a 300 osób;
3. 30 osób – gdy zatrud­nio­nych jest wię­cej niż 300 pracowników.

Restrukturyzacja firmy — procedura zwolnień grupowych

Przed zwol­nie­nia­mi gru­po­wy­mi pra­co­daw­ca powi­nien pod­jąć poniż­sze czynności:

1. prze­pro­wa­dzić kon­sul­ta­cje zamia­ru doko­na­nia zwol­nień gru­po­wych z zakła­do­wą orga­ni­za­cją związ­ko­wą bądź z przed­sta­wi­cie­la­mi pra­cow­ni­ków (jeże­li u dane­go pra­co­daw­cy nie ma orga­ni­za­cji związkowej);
2. zawia­do­mić na piśmie powia­to­wy urząd pra­cy o zamia­rze prze­pro­wa­dze­nia zwol­nień grupowych;
3. zawrzeć w cią­gu 20 dni od zawia­do­mie­nia, o któ­rym mowa w pkt 1, poro­zu­mie­nie z zakła­do­wy­mi orga­ni­za­cja­mi związ­ko­wy­mi, a gdy u dane­go pra­co­daw­cy związ­ki takie nie dzia­ła­ją – pra­co­daw­ca po kon­sul­ta­cji z przed­sta­wi­cie­la­mi pra­cow­ni­ków okre­śla w regu­la­mi­nie zasa­dy postę­po­wa­nia zwią­za­ne z pra­cow­ni­ka­mi obję­ty­mi zwol­nie­nia­mi grupowymi;
4. zawia­do­mić w for­mie pisem­nej powia­to­wy urząd pra­cy o powyż­szych usta­le­niach oraz prze­ka­zać kopię zawia­do­mie­nia zakła­do­wym orga­ni­za­cjom związ­ko­wym (bądź przed­sta­wi­cie­lom pracowników);
5. wypo­wie­dzieć umo­wy o pra­cę z pracownikami.

Roz­wią­za­nie sto­sun­ku pra­cy może nastą­pić nie wcze­śniej niż po upły­wie 30 dni od zawia­do­mie­nia powia­to­we­go urzę­du pra­cy o zamia­rze prze­pro­wa­dze­nia zwol­nień grupowych.

Jaka odprawa przysługuje pracownikom przy zwolnieniach grupowych?

Pra­cow­ni­kom, któ­rzy stra­cą pra­cę w efek­cie prze­pro­wa­dze­nia zwol­nień gru­po­wych przy­słu­gu­je odpra­wa pie­nięż­na, któ­rej wyso­kość zale­ży od sta­żu pra­cy pra­cow­ni­ka u tego pra­co­daw­cy i stanowi:

1. jed­no­mie­sięcz­ne wyna­gro­dze­nie, gdy staż pra­cy jest krót­szy niż 2 lata;
2. dwu­mie­sięcz­ne wyna­gro­dze­nie przy sta­żu pra­cy od 2 do 8 lat;
3. trzy­mie­sięcz­ne wyna­gro­dze­nie, gdy staż pra­cy prze­kra­cza 8 lat u dane­go pracodawcy.

Wyli­cze­nie wyna­gro­dze­nia nastę­pu­je na takich samych zasa­dach jak wyli­cze­nie ekwi­wa­len­tu za nie­wy­ko­rzy­sta­ny urlop wypo­czyn­ko­wy, przy czym wyso­kość odpra­wy nie może prze­kra­czać 15 – krot­no­ści mini­mal­ne­go wyna­gro­dze­nia za pracę.

Podsumowanie

Jako że pro­ce­du­ra prze­pro­wa­dza­nia zwol­nień gru­po­wych jest bar­dzo sfor­ma­li­zo­wa­na i skom­pli­ko­wa­na, war­to sko­rzy­stać z pomo­cy Kan­ce­la­rii Praw­nej Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­cy Praw­ni, któ­ra w ramach spe­cja­li­za­cji — restruk­tu­ry­za­cja przed­się­biorstw — zapew­ni Pań­stwu pro­fe­sjo­nal­ne wspar­cie w prze­pro­wa­dze­niu restruk­tu­ry­za­cji zatrudnienia. 

Powrót do spe­cja­li­za­cji — Restruk­tu­ry­za­cja firmy