Postępowanie upadłościowe

Jakie czyn­no­ści powi­nien pod­jąć wie­rzy­ciel, gdy sąd ogła­sza upa­dłość dłuż­ni­ka? Czy koniecz­ne jest wsz­czy­na­nie postę­po­wa­nia cywil­ne­go o zapła­tę, czy też nale­ży zgło­sić wie­rzy­tel­ność w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym?

Ogłoszenie upadłości dłużnika

Infor­ma­cja o ogło­sze­niu upa­dło­ści jest publi­ko­wa­na w Moni­to­rze Sądo­wym i Gospo­dar­czym oraz w dzien­ni­ku o zasię­gu lokal­nym. Obec­nie na stro­nie inter­ne­to­wej Mini­ster­stwa Spra­wie­dli­wo­ści powyż­szy publi­ka­tor jest dostęp­ny bez­płat­nie w for­mie elek­tro­nicz­nej. Wie­rzy­ciel od chwi­li otrzy­ma­nia wia­do­mo­ści, że dłuż­nik ogło­sił upa­dłość, sta­je przed pro­ble­mem, jak docho­dzić nie­za­pła­co­nej wie­rzy­tel­no­ści: zgło­sić wie­rzy­tel­ność czy wsz­cząć postę­po­wa­nie sądo­we o zapłatę?

Wła­ści­wym co do zasa­dy try­bem docho­dze­nia należ­no­ści przez wie­rzy­cie­la jest zgło­sze­nie wie­rzy­tel­no­ści w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym. Zatem wie­rzy­ciel powi­nien zgło­sić syn­dy­ko­wi swo­ją wie­rzy­tel­ność w ter­mi­nie 30 dni od dnia ogło­sze­nia upa­dło­ści. Wie­rzy­tel­no­ścią powsta­łą przed ogło­sze­niem upa­dło­ści, któ­ra pod­le­ga zgło­sze­niu, będzie zarów­no wie­rzy­tel­ność pie­nięż­na, jak i nie­pie­nięż­na, któ­ra wsku­tek ogło­sze­nia upa­dło­ści sta­je się wie­rzy­tel­no­ścią pie­nięż­ną. Powyż­sze, nale­ży odróż­nić od wie­rzy­tel­no­ści powsta­łych w sto­sun­ku do masy upa­dło­ści po dniu ogło­sze­nia upa­dło­ści, gdyż pod­le­ga­ją one innym zasa­dom. Moż­li­wo­ści ewen­tu­al­nych dzia­łań wie­rzy­cie­la będą uza­leż­nio­ne od spo­so­bu pro­wa­dze­nia postę­po­wa­nia upadłościowego.

Na począt­ku nale­ży wska­zać, że zasa­dą jest zgła­sza­nie wie­rzy­tel­no­ści przez wie­rzy­cie­li w trak­cie trwa­ją­ce­go postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go. Jed­no­cze­śnie ogło­sze­nie upa­dło­ści wyłą­cza moż­li­wość wsz­czę­cia przez wie­rzy­cie­la spraw sądo­wych i admi­ni­stra­cyj­nych o wie­rzy­tel­no­ści, któ­re pod­le­ga­ją zgło­sze­niu do masy upadłości.

Jed­no­cze­śnie, war­to zauwa­żyć, że jeże­li po doko­na­niu zgło­sze­nia w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym odmó­wio­no wie­rzy­cie­lo­wi wpi­sa­nia jego należ­no­ści na listę wie­rzy­tel­no­ści, to nie ma prze­szkód, żeby docho­dzić rosz­cze­nia w postę­po­wa­niu sądo­wym. Wów­czas, gdy wie­rzy­ciel uzy­ska pra­wo­moc­ne orze­cze­nie sądu zasą­dza­ją­ce wie­rzy­tel­ność, to będzie mógł uczest­ni­czyć w zgro­ma­dze­niu wierzycieli.

Zauwa­żyć trze­ba, że upa­dły albo syn­dyk od dnia ogło­sze­nia upa­dło­ści nie mogą speł­niać świad­czeń wyni­ka­ją­cych z wie­rzy­tel­no­ści do dnia upra­wo­moc­nie­nia się posta­no­wie­nia o umo­rze­niu postę­po­wa­nia. Powyż­szy zakaz powo­du­je, że dłuż­nik nie będzie mógł dobro­wol­nie zapła­cić należ­no­ści. Takie ure­gu­lo­wa­nie chro­ni rów­nież pozo­sta­łych wie­rzy­cie­li przed mody­fi­ka­cją przez upa­dłe­go jego sto­sun­ków zobo­wią­za­nio­wych. Jeże­li upa­dły naru­szy ten zakaz, to doko­na­na przez nie­go czyn­ność praw­na będzie nie­waż­na oraz spo­wo­du­je odpo­wie­dzial­ność syn­dy­ka z tytu­łu nie­na­le­ży­te­go wyko­ny­wa­nia obowiązków.

W postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym docho­dze­nie należ­no­ści może nastą­pić tyl­ko w dro­dze zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści do syn­dy­ka w ter­mi­nie 30 dni od dnia ogło­sze­nia upa­dło­ści dłuż­ni­ka przez sąd upa­dło­ścio­wy. Zatem wie­rzy­ciel nie ma pra­wa wybo­ru pomię­dzy wyto­cze­niem powódz­twa, a zgło­sze­niem wierzytelności.

Dopie­ro gdy wie­rzy­ciel wyczer­pie dro­gę zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym, moż­li­we będzie wsz­czę­cie postę­po­wa­nia sądo­we­go i admi­ni­stra­cyj­ne­go doty­czą­ce­go masy upa­dło­ści. Takie postę­po­wa­nia mogą być pro­wa­dzo­ne jedy­nie przez syn­dy­ka lub prze­ciw­ko nie­mu. Zatem syn­dyk pro­wa­dzi ww. postę­po­wa­nia na rzecz upa­dłe­go, lecz we wła­snym imie­niu, co ozna­cza, że syn­dyk będzie stro­ną postę­po­wa­nia, nie zaś upa­dły. Wyją­tek sta­no­wią postę­po­wa­nia pro­wa­dzo­ne w spra­wach o należ­ne od upa­dłe­go ali­men­ty oraz ren­ty z tytu­łu odpo­wie­dzial­no­ści za uszko­dze­nie cia­ła lub roz­strój zdro­wia albo utra­tę żywi­cie­la oraz z tytu­łu zmia­ny upraw­nień obję­tych tre­ścią pra­wa doży­wo­cia na doży­wot­nią ren­tę. Syn­dyk wyzna­czo­ny przez sąd będzie w postę­po­wa­niu upraw­nio­ny do zarzą­du mająt­kiem i pro­wa­dze­niem spraw upadłego.

Wytoczenie powództwa przez wierzyciela przed ogłoszeniem upadłości

Następ­nie nale­ży roz­wa­żyć, jakie będą skut­ki upa­dło­ści, gdy wie­rzy­ciel pro­wa­dzi postę­po­wa­nie sądo­we, pod­czas któ­re­go sąd ogło­sił upa­dłość dłuż­ni­ka. W pierw­szej kolej­no­ści nale­ży zwró­cić uwa­gę, że po zło­że­niu przez dłuż­ni­ka wnio­sku o ogło­sze­nie upa­dło­ści postę­po­wa­nie dzie­li się na dwa eta­py, naj­pierw toczy się postę­po­wa­nie w przed­mio­cie ogło­sze­nia upa­dło­ści, a następ­nie jest tzw. wła­ści­we postę­po­wa­nie upa­dło­ścio­we. Powyż­sze roz­róż­nie­nie, ma istot­ny wpływ na ewen­tu­al­ne postę­po­wa­nia sądo­we, któ­re toczą się w celu docho­dze­nia rosz­czeń od upa­dłe­go. Nale­ży pod­kre­ślić, że wpływ na postę­po­wa­nia sądo­we i admi­ni­stra­cyj­ne będzie miał dopie­ro dru­gi z oma­wia­nych eta­pów tj. po wyda­niu posta­no­wie­nia sądu o ogło­sze­niu upadłości.

Sąd pro­wa­dzą­cy postę­po­wa­nie cywil­ne zawie­si je z urzę­du, jeże­li postę­po­wa­nie doty­czy masy upa­dło­ści i ogło­szo­no upa­dłość. W rezul­ta­cie roz­po­czę­cie postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go, nie­za­leż­nie od spo­so­bu jego pro­wa­dze­nia, powo­du­je zawie­sze­nie toczą­ce­go się postę­po­wa­nia cywil­ne­go, bez roz­róż­nie­nia czy upa­dły jest powo­dem, czy pozwa­nym. Warun­kiem jed­nak jest, aby postę­po­wa­nie doty­czy­ło rze­czy oraz praw wcho­dzą­cych w skład masy upa­dło­ści. Oma­wia­ne zawie­sze­nie ma sku­tek od chwi­li ogło­sze­nia upa­dło­ści stro­ny postę­po­wa­nia, jed­no­cze­śnie sąd z urzę­du uchy­la orze­cze­nia, któ­re zosta­ły wyda­ne po nastą­pie­niu tego zda­rze­nia, pod warun­kiem, że nie nastą­pi­ły one po zamknię­ciu rozprawy.

W takiej sytu­acji sąd zawia­do­mi syn­dy­ka o toczą­cym się postę­po­wa­niu sądo­wym oraz wyzna­czy odpo­wied­ni ter­min do wstą­pie­nia do postę­po­wa­nia. Jeże­li syn­dyk nie zło­ży oświad­cze­nia woli w ozna­czo­nym ter­mi­nie, uzna­je się to za odmo­wę wstą­pie­nia do postę­po­wa­nia. Następ­nie sąd posta­no­wi pod­jąć postę­po­wa­nie z urzę­du, gdy usta­nie przy­czy­na zawie­sze­nia, w przy­pad­ku ogło­sze­nia upa­dło­ści stro­ny, z chwi­lą zgło­sze­nia się lub wska­za­nia syn­dy­ka, a jeże­li syn­dyk odmó­wi wstą­pie­nia do postę­po­wa­nia, do chwi­li zło­że­nia przez nie­go takie­go oświad­cze­nia. W przy­pad­ku odmo­wy przez syn­dy­ka postę­po­wa­nie podej­mu­je się z udzia­łem upa­dłe­go. War­to zauwa­żyć, że powyż­sze zawie­sze­nie postę­po­wa­nia z urzę­du nie będzie mia­ło zasto­so­wa­nia do postę­po­wa­nia, któ­re zosta­ło wsz­czę­te na sku­tek wnie­sie­nia skar­gi o wzno­wie­nie postę­po­wa­nia z udzia­łem stro­ny, któ­rej ogło­szo­no upa­dłość po pra­wo­moc­nym zakoń­cze­niu postę­po­wa­nia, a przed zło­że­niem skar­gi o wzno­wie­nie postępowania.

Następ­nie, po opi­sa­nym powy­żej zawie­sze­niu z urzę­du postę­po­wa­nia sądo­we i admi­ni­stra­cyj­ne w spra­wie wsz­czę­tej prze­ciw­ko upa­dłe­mu, mogą być pod­ję­te prze­ciw­ko syn­dy­ko­wi, gdy w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym docho­dzo­na wie­rzy­tel­ność, po wyczer­pa­niu try­bu zgło­sze­nia, nie zosta­ła umiesz­czo­na na liście. Tak więc uzy­ska­nie odmo­wy umiesz­cze­nia wie­rzy­tel­no­ści na liście powo­du­je moż­li­wość pod­ję­cia zawie­szo­ne­go postę­po­wa­nia prze­ciw­ko syn­dy­ko­wi. Zatem, zgod­nie z orzecz­nic­twem Sądu Naj­wyż­sze­go, nie może być wyto­czo­ne powódz­two prze­ciw­ko syn­dy­ko­wi o zasą­dze­nie wie­rzy­tel­no­ści ule­ga­ją­cej zaspo­ko­je­niu z mająt­ku masy upa­dło­ści. Jeże­li oka­że się, że wie­rzy­ciel po zawie­sze­niu postę­po­wa­nia sądo­we­go lub admi­ni­stra­cyj­ne­go nie zgło­sił swo­jej wie­rzy­tel­no­ści, to nie będzie mógł on żądać pod­ję­cia tych postę­po­wań , gdyż dopie­ro po nega­tyw­nym wyni­ku zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści spo­wo­du­je wyczer­pa­nie try­bu okre­ślo­ne­go ustawą.

Nato­miast jeże­li wnie­sio­no pozew o wie­rzy­tel­ność, któ­ra pod­le­ga zgło­sze­niu do masy upa­dło­ści, to powi­nien on być trak­to­wa­ny jako zgło­sze­nie wie­rzy­tel­no­ści, nie­za­leż­nie od oko­licz­no­ści czy pozew został wnie­sio­ny przez pomył­kę, czy też świa­do­mie. Taki pozew nie powi­nien być odrzu­co­ny.. Sta­no­wi­sko Sądu Naj­wyż­sze­go odno­śnie tego zagad­nie­nia nie jest jed­nak jed­no­li­te. Odmien­ne sta­no­wi­sko Sądu Naj­wyż­sze­go wska­zu­je, że po wnie­sie­niu pozwu w takiej sytu­acji, nastę­pu­je przej­ścio­wy brak dro­gi sądo­wej, czy­li nie­do­pusz­czal­ność postę­po­wa­nia i koniecz­ność odrzu­ce­nia pozwu. W mojej oce­nie w takim wypad­ku wybra­nie nie­wła­ści­we­go try­bu postę­po­wa­nia powin­no skut­ko­wać prze­ka­za­niem pozwu do wła­ści­we­go sądu oraz zasto­so­wa­niem wła­ści­we­go try­bu, nie zaś odrzu­ce­niem pozwu.

War­to rów­nież zauwa­żyć, że w przy­pad­ku, gdy wie­rzy­tel­ność zosta­ła wpi­sa­na na listę wie­rzy­tel­no­ści i uzna­na w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym, postę­po­wa­nie sądo­we powin­no zostać umo­rzo­ne jako bez­przed­mio­to­we, z uwa­gi na oko­licz­ność, że wyciąg z usta­lo­nej listy wie­rzy­tel­no­ści jest tytu­łem egze­ku­cyj­nym prze­ciw­ko upa­dłe­mu. Zatem wie­rzy­ciel oso­bi­sty upa­dłe­go, któ­ry chce uczest­ni­czyć w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym, powi­nien w usta­wo­wym ter­mi­nie (30 dni) zgło­sić swo­ją wie­rzy­tel­ność. Wyja­śnić nale­ży, że wie­rzy­tel­no­ści o cha­rak­te­rze oso­bi­stym, są to takie za któ­re upa­dły pono­si odpo­wie­dzial­ność całym swo­im mająt­kiem. Nato­miast zgło­sze­nie wie­rzy­tel­no­ści powin­no zawie­rać tę samą treść oraz formę.

Pod­kre­ślić jed­nak nale­ży, że nie będzie koniecz­ne zgła­sza­nie wie­rzy­tel­no­ści słu­żą­cych wie­rzy­cie­lo­wi oso­bi­ste­mu oraz wie­rzy­cie­lo­wi rze­czo­we­mu, któ­re są zabez­pie­czo­ne rze­czo­wo tj. hipo­te­ką, zasta­wem, zasta­wem reje­stro­wym, zasta­wem skar­bo­wym, hipo­te­ką mor­ską, gdyż zosta­ną uwzględ­nio­ne na liście wie­rzy­tel­no­ści z urzę­du. Podob­nie na liście wie­rzy­tel­no­ści z urzę­du są umiesz­cza­ne należ­no­ści pra­cow­ni­ków upa­dłe­go, któ­re wyni­ka­ją ze sto­sun­ku pra­cy, a tak­że należ­no­ści Fun­du­szu Gwa­ran­to­wa­nych Świad­czeń Pracowniczych.

Ponad­to wie­rzy­tel­no­ści powsta­łe już po ogło­sze­niu upa­dło­ści tzw. dłu­gi masy upa­dło­ści, pła­co­ne są jako kosz­ty postę­po­wa­nia na bie­żą­co przez syn­dy­ka, w rezul­ta­cie rów­nież nie wyma­ga­ją zgło­sze­nia. Zatem wie­rzy­ciel powi­nien doko­nać zgło­sze­nia wie­rzy­tel­no­ści w ter­mi­nie 30 dni, liczo­nych od dnia obwiesz­cze­nia w Moni­to­rze Sądo­wym i Gospo­dar­czym. Zgło­sze­nie wie­rzy­tel­no­ści po ter­mi­nie spo­wo­du­je obo­wią­zek pokry­cia kosz­tów wywo­ła­nych spóźnieniem.

War­to rów­nież wie­dzieć, że jeże­li wie­rzy­ciel nie zgło­si wie­rzy­tel­no­ści to jego brak dzia­ła­nia nie spo­wo­du­je wyga­śnię­cia zobo­wią­za­nia. Skut­kiem będzie jed­nak brak moż­li­wo­ści zaspo­ko­je­nia należ­no­ści z masy upa­dło­ści. Jed­nak nale­ży zwró­cić uwa­gę, że gdy w upa­dło­ści jest oso­ba praw­na lub inna jed­nost­ka orga­ni­za­cyj­na, to z regu­ły wraz z zakoń­cze­niem postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go, koń­czy się ist­nie­nie w obro­cie praw­nym takiej oso­by, co może spo­wo­do­wać brak moż­li­wo­ści uzy­ska­nia wie­rzy­tel­no­ści. Przy tym, wie­rzy­ciel nie może się zabez­pie­czyć przed ewen­tu­al­ną nie­wy­pła­cal­no­ścią dłuż­ni­ka, zastrze­ga­jąc, że na wypa­dek ogło­sze­nia upa­dło­ści dru­giej stro­ny sto­su­nek praw­ny zosta­nie zmie­nio­ny lub roz­wią­za­ny, gdyż takie posta­no­wie­nia umo­wy będą nieważne.

Podsumowanie

Kan­ce­la­ria Praw­na Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni ofe­ru­je zastęp­stwo pro­ce­so­we w postę­po­wa­niach upa­dło­ścio­wych. Zgła­sza­my wie­rzy­tel­no­ści klien­tów w postę­po­wa­niu upa­dło­ścio­wym. Dora­dza­my przy sprze­da­ży przed­się­biorstw nale­żą­cych do upa­dłych spół­ek, w szcze­gól­no­ści nego­cju­je­my z syn­dy­ka­mi warun­ki sprze­da­ży przed­się­bior­stwa. Poma­ga­my w kwe­stiach doty­czą­cych m.in. odpo­wie­dzial­no­ści człon­ków zarzą­du z tytu­łu nie­zło­że­nia w ter­mi­nie wnio­sku o ogło­sze­nie upa­dło­ści. Zachę­ca­my do kontaktu!

Powrót do spe­cja­li­za­cji - Restruk­tu­ry­za­cja firmy