Przestępstwa gospodarcze

Kodeks kar­ny w roz­dzia­le XXXVI opi­su­je czy­ny zabro­nio­ne godzą­ce w obrót gospo­dar­czy oraz inte­re­sy mająt­ko­we. Są to przy­kła­dy prze­stępstw gospo­dar­czych (tzw. prze­stęp­stwa bia­łych koł­nie­rzy­ków). W kodek­sie kar­nym w roz­dzia­le XXXVI wska­za­no ich łącz­nie 13, choć nie są to wszyst­kie prze­stęp­stwa gospo­dar­cze, jakie może­my odna­leźć w pol­skim pra­wie. Poni­żej przed­sta­wi­my nie­któ­re z prze­stępstw gospo­dar­czych, któ­re naszym zda­niem uznać nale­ży za naj­bar­dziej powszechne.

Definicja przestępstwa gospodarczego

W żad­nym prze­pi­sie pra­wa pol­skie­go nie znaj­dzie­my defi­ni­cji prze­stęp­stwa gospo­dar­cze­go. Za dok­try­ną za prze­stęp­stwo gospo­dar­cze uznać może­my każ­dy czyn zabro­nio­ny, któ­ry popeł­nia­ny jest przez uczest­ni­ków obro­tu gospo­dar­cze­go, z któ­rych przy­naj­mniej jeden posia­da sta­tus profesjonalisty. 

Katalog przestępstw gospodarczych

W roz­dzia­le XXXVI Kodek­su kar­ne­go wymie­nio­ne są nastę­pu­ją­ce prze­stęp­stwa gospodarcze:

1. wyrzą­dze­nie szko­dy w obro­cie gospodarczym;
2. łapow­nic­two;
3. wyłu­dze­nie kredytu;
4. wyłu­dze­nie odszkodowania;
5. pra­nie pieniędzy;
6. uda­rem­nie­nie zaspo­ko­je­nia wierzyciela;
7. pokrzyw­dze­nie wierzyciela;
8. zaspo­ko­je­nie wyłącz­nie wybra­nych wierzycieli;
9. nie­wła­ści­we pro­wa­dze­nie doku­men­ta­cji pro­wa­dzo­nej dzia­łal­no­ści gospodarczej;
10. wyzysk kon­tra­hen­ta;
11. zakłó­ce­nie prze­tar­gu publicznego;
12. fał­szo­wa­nie zna­ków indentyfikacyjnych;
13. fał­szo­wa­nie wska­zań licz­ni­ka w pojeździe.

Pozo­sta­łe prze­stęp­stwa gospo­dar­czych, któ­re zosta­ły sty­pi­zo­wa­ne w innych miej­scach kodek­su kar­ne­go może­my zali­czyć także:

1. cyber­prze­stęp­czość,
2. oszu­stwa komputerowe, 
3. wyłu­dze­nia VAT, 
4. sprze­daj­ność,
5. prze­kup­stwo,
6. płat­na protekcja.

Rów­nież prze­stęp­stwo znie­sła­wie­nia może mieć cha­rak­ter prze­stęp­stwa gospo­dar­cze­go, gdy na przy­kład docho­dzi do znie­sła­wie­nia kon­ku­ren­ta, przez co osła­bio­na zosta­je jego pozy­cja na rynku.

Łapownictwo

Z łapow­nic­twem wią­żą się tak­że inne prze­stęp­stwa jak korup­cja czy płat­na pro­tek­cja. Nie­mniej jed­nak łapow­nic­two, któ­re zosta­ło opi­sa­ne w roz­dzia­le XXXVI Kodek­su kar­ne­go doty­czy łapow­nic­twa osób peł­nią­cych kie­row­ni­cze sta­no­wi­ska w pod­mio­cie pro­wa­dzą­cym dzia­łal­ność gospo­dar­czą, jak rów­nież osób będą­cych jej pra­cow­ni­ka­mi bądź współ­pra­cow­ni­ka­mi na pod­sta­wie umo­wy zle­ce­nia lub umo­wy o dzieło. 

Oso­ba ta popeł­nia czyn zabro­nio­ny, kie­dy żąda lub przyj­mu­je korzyść mająt­ko­wą bądź oso­bi­stą w zamian za nie­do­peł­nie­nie obo­wiąz­ków przez spraw­cę bądź nad­uży­cie przy­zna­nych spraw­cy upraw­nień. Aby doszło jed­nak do popeł­nie­nia czy­nu dzia­ła­nia te muszą posia­dać przy­miot moż­no­ści wyrzą­dze­nia pod­mio­to­wi gospo­dar­cze­mu szko­dy mająt­ko­wej albo sta­no­wić czyn nie­uczci­wej kon­ku­ren­cji. Za wypeł­nie­nie zna­mion łapow­nic­twa uzna­je się tak­że nie­do­pusz­czal­ne dzia­ła­nie pre­fe­ren­cyj­ne na rzecz kon­kret­ne­go kon­tra­hen­ta pod­mio­tu. Spraw­cą prze­stęp­stwa jest tak­że oso­ba, któ­ra korzyść mająt­ko­wą wrę­cza lub obie­cu­je jej wręczenie.

Wyso­kość kary za popeł­nie­nie prze­stęp­stwa łapow­nic­twa wyno­si od 3 mie­się­cy do 5 lat pozba­wie­nia wolności.

Wyłudzenie kredytu

Kolej­nym z prze­stępstw gospo­dar­czych jest prze­stęp­stwo wyłu­dze­nia kre­dy­tu (pożycz­ki, porę­cze­nia czy gwa­ran­cji) od ban­ku bądź innej insty­tu­cji finan­so­wej. Spraw­ca popeł­nia prze­stęp­stwo wyłu­dze­nia kre­dy­tu, kie­dy przed­sta­wia pod­ro­bio­ny, prze­ro­bio­ny, nie­rze­tel­ny bądź poświad­cza­ją­cy nie­praw­dę doku­ment istot­ny dla udzie­le­nia kre­dy­tu (bądź inne­go wspar­cia finan­so­we­go). Spraw­ca musi liczyć się z karą pozba­wie­nia wol­no­ści od 3 mie­się­cy do 5 lat.

Wyłudzenie odszkodowania

Prze­stęp­stwem gospo­dar­czym jest tak­że wyłu­dze­nie odszko­do­wa­nia z umo­wy ubez­pie­cze­nia. Za prze­stęp­stwo to będzie odpo­wia­da­ła oso­ba, któ­ra w spo­sób celo­wy powo­du­je zda­rze­nie obję­te ubez­pie­cze­niem celem uzy­ska­nia odszko­do­wa­nia z poli­sy ubez­pie­cze­nio­wej. Kara ta, podob­nie jak opi­sa­ne powy­żej wyłu­dze­nie kre­dy­tu wyno­si od 3 mie­się­cy do 5 lat więzienia.

Pranie pieniędzy

Prze­stęp­stwo pra­nia pie­nię­dzy (powszech­nie nazy­wa­ne „pra­niem brud­nych pie­nię­dzy”) obej­mu­je posia­da­nie m.in. war­to­ści dewi­zo­wych, papie­rów war­to­ścio­wych oraz instru­men­tów finan­so­wych sta­no­wią­cych korzyść z popeł­nio­ne­go uprzed­nio inne­go prze­stęp­stwa (np. han­dlu nar­ko­ty­ka­mi). Oso­ba będzie odpo­wia­dać za prze­stęp­stwo pra­nia pie­nię­dzy, jeżeli:

1. przyj­mu­je,
2. posia­da,
3. uży­wa,
4. prze­ka­zu­je lub 
5. wywo­zi za granicę, 
6. ukry­wa,
7. doko­nu­je trans­fe­ru lub konwersji, 
8. poma­ga w prze­no­sze­niu ich wła­sno­ści lub posia­da­nia albo 
9. podej­mu­je inne czyn­no­ści mają­ce na celu uda­rem­nie­nie lub znacz­ne utrud­nie­nie stwier­dze­nia pocho­dze­nia lub miej­sca umiesz­cze­nia pie­nię­dzy (lub innych środ­ków finan­so­wych) pocho­dzą­cych z przestępstwa.

Wyso­kość kary za prze­stęp­stwo gospo­dar­cze, jakim jest pra­nie pie­nię­dzy jest wię­zie­nie od 6 mie­się­cy do 6 lat. Gdy czyn jest doko­ny­wa­ny w poro­zu­mie­niu z inny­mi oso­ba­mi, kara zosta­je pod­wyż­szo­na i wyno­si od roku do 10 lat wię­zie­nia. Karal­ne jest rów­nież samo przy­go­to­wa­nie do popeł­nie­nia przestępstwa.

Podsumowanie

Prze­stęp­stwa gospo­dar­cze to sze­ro­ki kata­log prze­stępstw opi­sa­nych zarów­no w kodek­sie kar­nym, jak i kodek­sie kar­nym skar­bo­wym. Do jed­nych z naj­po­pu­lar­niej­szych nale­żą łapow­nic­two, korup­cja oraz pra­nie pie­nię­dzy. W więk­szo­ści prze­stęp­stwa gospo­dar­cze są ści­ga­ne z urzę­du. Jeśli potrze­bu­je­cie Pań­stwo pomo­cy praw­nej z zakre­su prze­stęp­czo­ści gospo­dar­czej Kan­ce­la­ria Praw­na Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni chęt­nie udzie­li Pań­stwu pro­fe­sjo­nal­ne­go wspar­cia zarów­no w cha­rak­te­rze obroń­cy, jak i oskar­ży­cie­la posiłkowego. 

Powrót do spe­cja­li­za­cji — Adwo­kat pra­wo karne