Warunkowe przedterminowe zwolnienie

W przy­pad­ku spraw­cy prze­stępstw, któ­re­mu wymie­rzo­no karę pozba­wie­nia wol­no­ści moż­li­we jest jego wcze­śniej­sze wypusz­cze­nie na wol­ność. Insty­tu­cja, któ­ra to prze­wi­du­je to warun­ko­we przed­ter­mi­no­we zwol­nie­nie. Poni­żej wyja­śni­my, kie­dy warun­ko­we przed­ter­mi­no­we zwol­nie­nie jest prze­wi­dzia­ne przez pra­wo karne.

Podstawy stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia

Adwo­kat z War­sza­wy pod­kre­śla, iż nie zawsze będzie moż­li­we uzy­ska­nie warun­ko­we­go przed­ter­mi­no­we­go zwol­nie­nia. Sąd posia­da bowiem tutaj swo­bo­dę decy­zyj­ną. Jak wska­zu­ją prze­pi­sy pra­wa kar­ne­go, aby mogło to nastą­pić sąd musi obok kwe­stii for­mal­nych (o czym sze­rzej poni­żej) zba­dać tak­że, czy ist­nie­ją pod­sta­wy do orze­cze­nia zwol­nie­nia spraw­cy z odby­wa­nia resz­ty kary. I tak pod­sta­wa­mi tymi są:

1. posta­wa sprawcy;
2. warun­ki oso­bi­ste sprawcy;
3. oko­licz­no­ści, w jakich prze­stęp­stwo zosta­ło popełnione;
4. zacho­wa­nie się spraw­cy po wypeł­nie­niu przestępstwa;
5. zacho­wa­nie spraw­cy w trak­cie wyko­ny­wa­nia przez nie­go kary

wska­zu­ją, że ska­za­ny po zwol­nie­niu go z wię­zie­nia będzie sto­so­wał się do orze­czo­ne­go środ­ka kar­ne­go lub zabez­pie­cza­ją­ce­go oraz sto­so­wał się do obo­wią­zu­ją­ce­go powszech­nie porząd­ku praw­ne­go (a w szcze­gól­no­ści nie popeł­ni przestępstwa).

W wyro­ku ska­zu­ją­cym sąd może jed­nak okre­ślić surow­sze warun­ki do zasto­so­wa­nia warun­ko­we­go przed­ter­mi­no­we­go zwolnienia.

Warunki formalne do zastosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia

Dru­gą gru­pą warun­ków, któ­re muszą być speł­nio­ne, aby w ogó­le wno­sić o wcze­śniej­sze zwol­nie­nie są warun­ki for­mal­ne. Do nich pra­wo kar­ne zali­cza m. in. koniecz­ność odby­cia co naj­mniej poło­wy kary. W przy­pad­ku prze­stęp­stwa doko­na­ne­go w recy­dy­wie próg ten został pod­wyż­szo­ny do 2/3 kary. W przy­pad­ku wymie­rze­nia kary 25 lat pozba­wie­nia wol­no­ści warun­ko­we zwol­nie­nie może zostać prze­pro­wa­dzo­ne dopie­ro po odby­ciu 15 lat kary, a doży­wot­nie­go – po odby­ciu 25 lat kary.

Okres próby

W przy­pad­ku, gdy uzy­ska­my warun­ko­we przed­ter­mi­no­we zwol­nie­nie, sąd wska­że w swo­im orze­cze­niu okres pró­by, pod­czas któ­re­go ska­za­ny, w przy­pad­ku np. popeł­nie­nia prze­stęp­stwa będzie zmu­szo­ny do powro­tu do wię­zie­nia. Co do zasa­dy okres pró­by wyno­si okres pozo­sta­ły do odby­cia orze­czo­nej kary, nie kró­cej jed­nak od 2 lat i nie dłu­żej od 5 lat. W przy­pad­ku recy­dy­wy nie może on być krót­szy od 3 lat, zaś w przy­pad­ku doży­wot­nie­go pozba­wie­nia wol­no­ści oraz 25 lat pozba­wie­nia wol­no­ści wyno­si on 10 lat.

Ponowne warunkowe zwolnienie

Jeże­li doj­dzie do sytu­acji, iż ska­za­ny zosta­nie ponow­nie umiesz­czo­ny w zakła­dzie kar­nym, jego warun­ko­we zwol­nie­nie nie może nastą­pić wcze­śniej ani­że­li rok od ponow­ne­go osa­dze­nia, a w przy­pad­ku kary 25 lat pozba­wie­nia wol­no­ści oraz doży­wot­nie­go pozba­wie­nia wol­no­ści – co naj­mniej 5 lat po ponow­nym osadzeniu.

Uznanie kary za odbytą

Jeże­li w okre­sie pró­by oraz 6 mie­się­cy od dnia jej zakoń­cze­nia spraw­ca nie wró­cił do wię­zie­nia, karę uwa­ża się za odby­tą w cało­ści. Nie doty­czy to jed­nak przy­pad­ków obję­tych wyro­kiem łącz­nym – w takim przy­pad­ku zali­cza się okres rze­czy­wi­ste­go odby­wa­nia kary.

Obowiązki skazanego w trakcie zwolnienia warunkowego

Spra­wy kar­ne w War­sza­wie wie­lo­krot­nie poka­zu­ją, że wraz z warun­ko­wym przed­ter­mi­no­wym zwol­nie­niem sądy orze­ka­ją tak­że m. in. dozór kura­to­ra sądo­we­go bądź innej oso­by zaufa­nia czy insty­tu­cji, któ­ra dzia­ła w ramach pomo­cy ska­za­nym i prze­ciw­dzia­ła­niu demo­ra­li­za­cji. Inny­mi czę­sty­mi obo­wiąz­ka­mi są m. in.:

1. obo­wią­zek infor­mo­wa­nia o spo­so­bie odby­wa­nia okre­su próby;
2. wyko­ny­wa­nia pra­cy zarobkowej;
3. pod­da­nia się terapii;
4. powstrzy­ma­nia się od spo­ży­wa­nia alkoholu;
5. nakaz opusz­cze­nia mieszkania;
6. prze­pro­sze­nia pokrzywdzonego;
7. inne­go sto­sow­ne­go postępowania.

Lista obo­wiąz­ków, jakie mogą być nało­żo­ne ma cha­rak­ter otwar­ty, zaś sąd jest zobo­wią­za­ny do orze­cze­nia co naj­mniej jed­ne­go z nich (może ich być oczy­wi­ście więcej).

Nad­to na ska­za­ne­go, któ­ry nie został obję­ty dozo­rem nało­żo­no obli­ga­to­ryj­ne obo­wiąz­ki takie jak:

1. koniecz­ność skon­tak­to­wa­nia się z kura­to­rem rejo­no­wym – bez­zwłocz­nie, nie póź­niej niż w ter­mi­nie 7 dni od dnia opusz­cze­nia więzienia;
2. sys­te­ma­tycz­ne zgła­sza­nie się do kura­to­ra zgod­nie z ter­mi­na­mi przez nie­go ustalonymi;
3. nie­zmie­nia­nia miej­sca poby­tu bez zgo­dy sądu.

Odwołanie warunkowego przedterminowego zwolnienia

Nie­jed­no­krot­nie adwo­kat z War­sza­wy spo­tkał się tak­że z odwo­ła­niem warun­ko­we­go przed­ter­mi­no­we­go zwol­nie­nia. Pra­wo kar­ne prze­wi­du­je dwie gru­py oko­licz­no­ści – sytu­acje, kie­dy odwo­ła­nie musi zostać orze­czo­ne oraz dru­gie – kie­dy może, ale nie musi.

Do sytu­acji obli­ga­to­ryj­ne­go odwo­ła­nia warun­ko­we­go przed­ter­mi­no­we­go zwol­nie­nia zali­cza się:

1. popeł­nie­nie przez spraw­cę w okre­sie pró­by prze­stęp­stwa umyśl­ne­go, za któ­re wymie­rzo­no mu karę pozba­wie­nia wol­no­ści bez warun­ko­we­go jej zawieszenia;
2. spraw­ca, uprzed­nio ska­za­ny za prze­moc domo­wą w okre­sie pró­by rażą­co naru­sza porzą­dek praw­ny oraz ponow­nie sto­su­je prze­moc wobec domowników.

Sąd fakul­ta­tyw­nie odwo­łu­je warun­ko­we zwol­nie­nie, gdy spraw­ca w okre­sie próby:

1. popeł­nia inne prze­stęp­stwo ani­że­li wska­za­ne wyżej;
2. rażą­co naru­sza porzą­dek prawny;
3. uchy­la się od dozo­ru bądź wypeł­nie­nia innych nało­żo­nych na nie­go obowiązków.

Podsumowanie

Pod­su­mo­wu­jąc, warun­ko­we przed­ter­mi­no­we zwol­nie­nie może zostać orze­czo­ne jedy­nie wte­dy, gdy speł­nio­ne są zarów­no warun­ki for­mal­ne, jak i pod­sta­wy prze­wi­dzia­ne prze­pi­sa­mi pra­wa kar­ne­go. Orze­cze­nie takie posia­da jed­nak cha­rak­ter uzna­nio­wy, a zatem sąd oce­nia samo­dziel­nie całość spra­wy oraz pod­sta­wy zwol­nie­nia ska­za­ne­go. Adwo­kat z War­sza­wy pomo­że Pań­stwu we wszel­kich spra­wach peni­ten­cjar­nych, któ­rych przed­mio­tem jest spra­wa o warun­ko­we przed­ter­mi­no­we zwolnienie.

Powrót do spe­cja­li­za­cji — Pra­wo karne