Rozwód a separacja

Roz­wód jest jed­nym ze spo­so­bów zakoń­cze­nia mał­żeń­stwa dwoj­ga osób. Zanim jed­nak doj­dzie do nie­go, pol­skie pra­wo prze­wi­du­je moż­li­wość sko­rzy­sta­nia przez mał­żon­ków z insty­tu­cji sepa­ra­cji. Czym jed­nak róż­ni się roz­wód od sepa­ra­cji? Poni­żej wska­że­my cechy wspól­ne oraz odmien­no­ści oby­dwu insty­tu­cji prze­wi­dzia­nych w prze­pi­sach Kodek­su rodzin­ne­go i opiekuńczego.

Rozwód a separacja – przesłanki orzeczenia

Do prze­sła­nek pozy­tyw­nych orze­cze­nia roz­wo­du, któ­re muszą wystą­pić rów­no­cze­śnie, należą:

• trwa­ły;
• zupeł­ny roz­kład poży­cia małżeńskiego.

Z kolei sepa­ra­cję orze­ka się, gdy mię­dzy mał­żon­ka­mi nastą­pił zupeł­ny roz­kład poży­cia. Roz­kład ten nie musi mieć zatem cha­rak­te­ru trwa­łe­go (jest to jed­na z pod­sta­wo­wych odmien­no­ści pomię­dzy roz­wo­dem a sepa­ra­cją). Podob­nie, jak ma to miej­sce na grun­cie spraw roz­wo­do­wych, sepa­ra­cja nie zosta­nie orze­czo­na, jeże­li wsku­tek niej mia­ło­by ucier­pieć dobro wspól­nych mało­let­nich dzie­ci mał­żon­ków bądź z innych wzglę­dów orze­cze­nie sepa­ra­cji było­by sprzecz­ne z zasa­da­mi współ­ży­cia społecznego.

Jed­nak­że w prze­ci­wień­stwie do spraw roz­wo­do­wych orze­cze­niu sepa­ra­cji nie stoi na prze­szko­dzie oko­licz­ność, że żąda jej mał­żo­nek wyłącz­nie win­ny roz­kła­du poży­cia, w sytu­acji, gdy dru­gi z mał­żon­ków się temu sprzeciwia.

Żądanie orzeczenia rozwodu i żądania ustanowienia separacji

W Pol­sce obo­wią­zu­je zasa­da orze­ka­nia zgod­ne­go z żąda­niem mają­cym naj­dal­sze skut­ki praw­ne. Zatem w sytu­acji, gdy jeden z mał­żon­ków żąda orze­cze­nia sepa­ra­cji, a dru­gi orze­cze­nia roz­wo­du to Sąd orze­ka roz­wód, chy­ba że orze­cze­nie roz­wo­du jest nie­do­pusz­czal­ne. Dopie­ro wów­czas, gdy orze­cze­nie roz­wo­du nie może nastą­pić, Sąd roz­strzy­ga w zakre­sie żąda­nia separacji.

Z sytu­acją nie­do­pusz­czal­no­ści orze­cze­nia roz­wo­du będzie­my mie­li do czy­nie­nia m.in. w sytu­acji zaist­nie­nia zupeł­ne­go roz­kła­du poży­cia, któ­ry jed­nak nie ma cha­rak­te­ru trwa­łe­go. Innym powo­dem może być sytu­acja, w któ­rej z żąda­niem orze­cze­nia roz­wo­du wystą­pi mał­żo­nek wyłącz­nie win­ny roz­pa­du związ­ku mał­żeń­skie­go, a dru­gi mał­żo­nek nie wyra­zi zgo­dy na roz­wód – jego odmo­wa nie będzie w danych oko­licz­no­ściach sprzecz­na z zasa­da­mi współ­ży­cia społecznego.

Skutki orzeczenia rozwodu

Orze­cze­nie roz­wo­du mię­dzy mał­żon­ka­mi wywo­łu­je istot­ne skut­ki zarów­no mate­rial­ne, jak i nie­ma­te­rial­ne dla oby­dwoj­ga mał­żon­ków. Skut­ka­mi tymi będą w szczególności:

• zakoń­cze­nie małżeństwa;
• moż­li­wość powro­tu do wcze­śniej posia­da­ne­go nazwiska;
• naby­cie upraw­nień ali­men­ta­cyj­nych mię­dzy były­mi mał­żon­ka­mi oraz upraw­nień rentowych.

Skut­ki orze­cze­nia sepa­ra­cji są co do zasa­dy ana­lo­gicz­ne jak w przy­pad­ku orze­cze­nia roz­wo­du. Naj­istot­niej­szą z róż­nic jest to, że wsku­tek sepa­ra­cji zwią­zek mał­żeń­ski nadal trwa, a zatem mał­żo­nek pozo­sta­ją­cy w sepa­ra­cji, nie może zawrzeć nowe­go związ­ku mał­żeń­skie­go. Ponad­to mał­żon­ko­wie pozo­sta­ją­cy w sepa­ra­cji obo­wią­za­ni są do wza­jem­nej pomo­cy, jeże­li wyma­ga­ją tego wzglę­dy słusz­no­ści. Usta­je jed­nak mię­dzy nimi obo­wią­zek wspól­ne­go poży­cia.

Dal­szy­mi skut­ka­mi orze­cze­nia sepa­ra­cji jest m.in.:

• powsta­nie mię­dzy mał­żon­ka­mi ustro­ju roz­dziel­no­ści majątkowej;
• usta­nie soli­dar­nej odpo­wie­dzial­no­ści za zobo­wią­za­nia zacią­gnię­te w celu zaspo­ko­je­nia zwy­kłych potrzeb rodziny;
• usta­nie dzie­dzi­cze­nia usta­wo­we­go mał­żon­ków po sobie wzajemnie;
• usta­nie domnie­ma­nia pocho­dze­nia dziec­ka od męża mat­ki (po upły­wie 300 dni od upra­wo­moc­nie­nia się orze­cze­nia separacji).

Zniesienie separacji

Sepa­ra­cja usta­je wskutek:

1. śmier­ci jed­ne­go z mał­żon­ków lub oboj­ga z nich;
2. orze­cze­nia rozwodu;
3. unie­waż­nie­nia małżeństwa;
4. znie­sie­nia sepa­ra­cji w postę­po­wa­niu sądowym.

Co waż­ne, samo pod­ję­cie wspól­ne­go poży­cia przez mał­żon­ków nie powo­du­je jej usta­nia.Znie­sie­nie sepa­ra­cji nastę­pu­je na mocy orze­cze­nia sądo­we­go, któ­re ma cha­rak­ter praw­no­kształ­tu­ją­cy, co ozna­cza, że wywo­łu­je skut­ki na przy­szłość. Obo­je mał­żon­ko­wie są upraw­nie­ni do żąda­nia znie­sie­nia mię­dzy nimi sepa­ra­cji. Na sku­tek znie­sie­nia sepa­ra­cji zwią­zek mał­żeń­ski funk­cjo­nu­je nadal, jak przed orze­cze­niem sepa­ra­cji – w szcze­gól­nych przy­pad­kach może powstać mię­dzy mał­żon­ka­mi usta­wo­wy ustrój mająt­ko­wy. Na zgod­ny wnio­sek stron Sąd może jed­nak orzec o utrzy­ma­niu mię­dzy mał­żon­ka­mi roz­dziel­no­ści majątkowej.

Nale­ży ponad­to zwró­cić uwa­gę, iż w zakre­sie orze­cze­nia roz­wo­du nie ist­nie­je moż­li­wość jego znie­sie­nia, gdyż skut­ki roz­wo­du posia­da­ją przy­miot trwałości.

Rozwód a separacja – podsumowanie

Sepa­ra­cja jest insty­tu­cją zbli­żo­ną do roz­wo­du, a jed­no­cze­śnie od nie­go odmien­ną. Orze­ka się ją, gdy nastą­pił zupeł­ny roz­kład poży­cia mał­żeń­skie­go, któ­ry nie posia­da jed­nak cha­rak­te­ru trwa­łe­go. Pod wzglę­dem for­mal­nym mał­żeń­stwo trwa, lecz pra­wa i obo­wiąz­ki z nie­go wyni­ka­ją­ce ule­ga­ją istot­nym zmia­nom, głów­nie na grun­cie mająt­ko­wym (np. usta­no­wie­nie roz­dziel­no­ści mająt­ko­wej mał­żeń­skiej). Zachę­ca­my do kon­tak­tu z Kan­ce­la­rią Praw­ną Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni, któ­ra posia­da wie­dzę i doświad­cze­nie nie­zbęd­ne do pro­fe­sjo­nal­ne­go repre­zen­to­wa­nia swo­ich Klien­tów zarów­no w postę­po­wa­niach o orze­cze­nie roz­wo­du, jak i separacji.

Powrót do pod­stro­ny Roz­wód