Rozwód z orzeczeniem o winie — konsekwencje

Jed­nym z ele­men­tów wyro­ku roz­wo­do­we­go jest usta­le­nie przez Sąd oso­by win­nej roz­pa­du mał­żeń­stwa. Poni­żej wyja­śni­my, czym się cha­rak­te­ry­zu­je roz­wód z orze­cze­niem o winie oraz jakie są jego kon­se­kwen­cje dla oby­dwu małżonków.

W wyro­ku orze­ka­ją­cym roz­wód Sąd może:

• orzec o winie jed­ne­go z małżonków;
• orzec o winie oboj­ga małżonków;
• nie orze­kać o winie na zgod­ne żąda­nie małżonków;
• usta­lić, iż mał­żo­nek (mał­żon­ko­wie) nie pono­si winy.

Rozwód – wina rozpadu małżeństwa

Wina w roz­pa­dzie mał­żeń­stwa jest sfor­mu­ło­wa­niem nie­do­okre­ślo­nym i nie­zde­fi­nio­wa­nym w żad­nym prze­pi­sie praw­nym. Wina będzie zacho­dzić w sytu­acji, gdy doj­dzie do naru­sze­nia obo­wiąz­ków mał­żeń­skich, któ­rych przy­kła­do­wy kata­log zna­lazł się w Kodek­sie rodzin­nym i opie­kuń­czym. Do obo­wiąz­ków tych nale­ży m.in. obo­wią­zek wza­jem­nej pomo­cy, wier­no­ści oraz współ­dzia­ła­nia dla dobra rodzi­ny. Cha­rak­ter ana­li­zo­wa­nych naru­szeń musi mieć jed­nak cha­rak­ter poważ­ny, co ozna­cza, iż nie każ­de nagan­ne zacho­wa­nie mał­żon­ka (mał­żon­ków) uzna­ne zosta­nie za wystar­cza­ją­ce do przy­pi­sa­nia mu (im) winy za roz­kład poży­cia mał­żeń­skie­go. Winy nie moż­na przy­pi­sać np. w sytu­acji nie­po­czy­tal­no­ści, bądź prze­mi­ja­ją­cych zakłó­ceń psychicznych.

Oko­licz­no­ścia­mi, któ­re mogą zostać uzna­ne za winę roz­kła­du poży­cia są m.in.:

• zdra­da;
• pozo­ry zdra­dy, np. zamiesz­ki­wa­nie przez jed­ne­go z mał­żon­ków z inną osobą;
• znie­wa­ża­nie;
• bicie;
• opusz­cze­nie żony w zaawan­so­wa­nej ciąży;
• odmo­wa wspar­cia w trud­nych chwilach;
• zmia­na religii;
• nie­chęć do pod­ję­cia pra­cy zarobkowej;
• odmo­wa współ­ży­cia fizycz­ne­go (ale nie jest nią odmo­wa współ­ży­cia fizycz­ne­go przez mał­żon­kę, nad któ­rą mąż się znęcał).

Rozkład pożycia małżeńskiego z winy obu stron

Jed­nym z moż­li­wych orze­czeń sądo­wych jest stwier­dze­nie winy oby­dwu mał­żon­ków w roz­pa­dzie mał­żeń­stwa. Pod­sta­wą przy­ję­cia winy mał­żon­ka jest jego dzia­ła­nie bądź zanie­cha­nie, nato­miast obo­jęt­ne jest to, w jakim stop­niu każ­de z mał­żon­ków przy­czy­ni­ło się do roz­kła­du poży­cia małżeńskiego.

W orzecz­nic­twie wska­zu­je się, iż „nie­do­zwo­lo­na reak­cja” jed­ne­go z mał­żon­ków na nagan­ne zacho­wa­nie się dru­gie­go, sta­no­wić może pod­sta­wę przy­pi­sa­nia winy za roz­kład poży­cia mał­żeń­skie­go (np. pobi­cie współ­mał­żon­ka dopusz­cza­ją­ce­go się zdra­dy). To do oce­ny Sądu pozo­sta­je, czy w danych oko­licz­no­ściach reak­cja dru­gie­go z mał­żon­ków była uza­sad­nio­na. Jed­nak­że nawet nie­wła­ści­we postę­po­wa­nie skrzyw­dzo­ne­go mał­żon­ka może zostać uzna­ne za uspra­wie­dli­wio­ne, jeśli nastą­pi­ło bez­po­śred­nio po wyrzą­dze­niu krzyw­dy (np. gwał­tow­na reak­cja na wia­do­mość o zdradzie).

Rozwód z orzeczeniem o winie jednego z małżonków

Roz­kład poży­cia mał­żeń­skie­go wyłącz­nie z winy jed­ne­go z mał­żon­ków ozna­cza, że tyl­ko po jego stro­nie wystę­pu­ją zawi­nio­ne przy­czy­ny roz­pa­du związ­ku małżeńskiego.

Jeże­li w oce­nie Sądu wyłącz­nie jeden z mał­żon­ków jest win­ny roz­kła­du poży­cia (np. zdra­da), roz­wód zosta­nie orze­czo­ny ze wska­za­niem winy tego mał­żon­ka, o ile nie zacho­dzą oko­licz­no­ści unie­moż­li­wia­ją­ce wyda­nie wyro­ku roz­wo­do­we­go w sprawie.

Konsekwencje orzeczenia winy w postępowaniu rozwodowym

Jed­ną z kon­se­kwen­cji orze­cze­nia roz­wo­du z orze­cze­niem winy jest naby­cie upraw­nień ali­men­ta­cyj­nych. Są one odmien­ne w zależ­no­ści od tego, czy oby­dwo­je mał­żon­ko­wie zosta­li uzna­ni za win­nych roz­kła­du poży­cia, czy też wyłącz­nie jeden z nich. W pierw­szym przy­pad­ku każ­dy z mał­żon­ków będzie upraw­nio­ny do świad­czeń ali­men­ta­cyj­nych od dru­gie­go mał­żon­ka. Musi on jed­nak udo­wod­nić wystę­po­wa­nie nie­do­stat­ku. Nato­miast w dru­gim przy­pad­ku, wystar­czy, iż mał­żo­nek, któ­ry nie jest win­ny za roz­kład poży­cia mał­żeń­skie­go, wyka­że, iż wsku­tek orze­cze­nia roz­wo­du nastą­pi­ło istot­ne pogor­sze­nie jego sytu­acji materialnej.

Roz­wód z orze­cze­niem o winie będzie miał rów­nież wpływ na zasa­dy dzie­dzi­cze­nia. Pol­ski usta­wo­daw­ca wpro­wa­dził bowiem ogra­ni­cze­nie pole­ga­ją­ce na tym, że jeśli spad­ko­daw­ca wniósł pozew o orze­cze­nie roz­wo­du z winy dru­gie­go mał­żon­ka, a żąda­nie to było uza­sad­nio­ne, mał­żo­nek ten będzie wyłą­czo­ny od dziedziczenia.

Oko­licz­no­ści winy któ­re­go­kol­wiek z mał­żon­ków w roz­pa­dzie poży­cia mał­żeń­skie­go nie powin­ny wpły­wać na usta­le­nie sto­sun­ków mię­dzy nimi a mało­let­ni­mi dzieć­mi. Nie­mniej jed­nak mając na uwa­dze, iż Sąd będzie brał pod uwa­gę dobro dziec­ka, prze­słan­ki w zakre­sie winy w roz­pa­dzie związ­ku mał­żeń­skie­go mogą sta­no­wić istot­ny ele­ment decy­zyj­ny Sądu. Nie ozna­cza to jed­nak, iż mał­żo­nek uzna­ny za wyłącz­nie win­ne­go roz­kła­du poży­cia zawsze będzie uzna­wa­ny za oso­bę, któ­rej wła­dza rodzi­ciel­ska nie może zostać przy­zna­na. Sąd może bowiem uznać, iż mał­żo­nek uzna­ny za win­ne­go daje lep­szą rękoj­mię do spra­wo­wa­nia opie­ki nad dzieć­mi stron (np. ze wzglę­du na dotych­cza­so­we wię­zi powsta­łe w rodzinie).

Podsumowanie

W wyro­ku roz­wo­do­wym win­no zna­leźć się orze­cze­nie co do winy w roz­kła­dzie poży­cia mał­żeń­skie­go. Wyłącz­nie w wyjąt­ko­wych sytu­acjach orze­cze­nie takie nie znaj­dzie się w sen­ten­cji wyro­ku. Usta­le­nie win­ne­go roz­pa­du związ­ku mał­żeń­skie­go jest bowiem istot­ne w odnie­sie­niu do dal­szych rosz­czeń mał­żon­ków, któ­re mogą być zgła­sza­ne po orze­cze­niu roz­wo­du mię­dzy stronami.

Jako że błę­dy popeł­nio­ne na eta­pie spo­rzą­dza­nia pozwu, mogą być trud­ne do wyeli­mi­no­wa­nia w toku pro­ce­su, tak waż­ne jest, aby być repre­zen­to­wa­nym od same­go począt­ku przez pro­fe­sjo­nal­ne­go peł­no­moc­ni­ka. Nie ule­ga wąt­pli­wo­ści, iż praw­ni­cy Kan­ce­la­rii Praw­nej Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni dzię­ki doświad­cze­niu zdo­by­te­mu na salach sądo­wych są w sta­nie w spo­sób nale­ży­ty zabez­pie­czyć Pań­stwa inte­re­sy w toku postępowania.

Powrót do pod­stro­ny Roz­wód