W trakcie trwania związku małżeńskiego, tworzące je osoby obok pomnażania swego majątku (wspólność majątkowa małżeńska), zaciągają również zobowiązania, np. poprzez zawarcie umowy kredytu hipotecznego, pożyczki itp. Z biegiem czasu jednak coraz częściej zdarza się, iż małżonkowie wskutek wygaśnięcia uczuć między nimi, decydują się na orzeczenie rozwodu.
Rozwód niesie za sobą istotne skutki, zarówno w sferze rodzinnej, jak i majątkowej – następuje rozdzielność majątkowa, a zebrany przez nich majątek może zostać podzielony. Nasuwa się w tym miejscu pytanie – a co z długami? Długi nadal pozostają, a strony winny dokonać odpowiednich czynności prawnych, aby zobowiązania małżonków zostały równomiernie rozdzielone bądź przejęte przez jednego z małżonków. Poniżej skupimy się na długach powstałych w wyniku zaciągnięcia przez obydwoje małżonków kredytu (np. kredytu hipotecznego na zakup domu bądź mieszkania).
Podział majątku w przypadku rozwodu
Rozdzielność majątkowa może powstać zarówno wskutek orzeczenia rozwodu, jak i wskutek unieważnienia małżeństwa, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków bądź zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej (tzw. intercyzy). W każdej z tych sytuacji może zostać dokonany podział majątku, jak również podział zobowiązań (tzw. długów).
Podział majątku może nastąpić na mocy porozumienia stron (wymagana forma aktu notarialnego, jeżeli w skład majątku wchodzą nieruchomości), lub na mocy orzeczenia sądowego – tzw. sądowy podział majątku. Należy jednak pamiętać, że taki podział dotyczyć może wyłącznie aktywów byłych małżonków.
Skutki rozwodu dla umowy kredytu hipotecznego
Orzeczenie rozwodu kredytobiorców nie wpływa na prawa i obowiązki wynikające z zawartej w trakcie trwania związku małżeńskiego umowy kredytu hipotecznego. Byli małżonkowie nadal posiadają więc status dłużników solidarnych, co oznacza istnienie uprawnienia banku do żądania zapłaty rat kapitałowo – odsetkowych oraz innych zobowiązań wynikających z umowy kredytu hipotecznego od każdego z małżonków (zarówno od jednego z nich, jak i od obydwu). Jednocześnie zapłata zobowiązania, np. raty kredytu przez któregokolwiek z małżonków zwalnia z długu również drugiego małżonka. Taka sytuacja istnieje do czasu całkowitej spłaty kredytu hipotecznego.
Rozwód a przejęcie długu
Zwolnienie jednego z małżonków z obowiązku wykonywania umowy kredytu hipotecznego może nastąpić poprzez instytucję przejęcia długu, uregulowaną w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z nią przejęcie długu może nastąpić na podstawie:
- umowy pomiędzy wierzycielem (bankiem) a osobą trzecią (małżonkiem przejmującym całość długu);
- umowy pomiędzy dłużnikiem (jednym z małżonków) a osobą trzecią (drugim z małżonków przejmującym całość długu) – za zgodą wierzyciela (banku).
Zarówno umowa o przejęcie długu, jak i zgoda wierzyciela powinny być pod rygorem nieważności zawarte na piśmie.
Zgoda dłużnika – małżonka bądź wierzyciela – banku, może być wyrażona przed zawarciem umowy o przejęcie długu, bądź też po jej zawarciu. Niemniej jednak zgoda wierzyciela będzie bezskuteczna, jeżeli bank nie wiedział o niewypłacalności tego z małżonków, który przejął dług wynikający z umowy kredytu hipotecznego. Natomiast w zakresie zgody dłużnika na przejęcie długu, może ona zostać dokonana w dowolnej formie – również ustnie.
Zgodnie z orzecznictwem wyżej opisane umowy o przejęcie długu, mają zastosowanie również do przejęcia długu dłużników solidarnych (z dłużnikami solidarnymi, jak wskazano powyżej, mamy do czynienia w przypadku zawarcia umowy kredytu hipotecznego przez małżonków w trakcie trwania związku małżeńskiego).
Przystąpienie nowego kredytobiorcy i sprzedaż nieruchomości
Zgoda banku ma charakter dobrowolny i nie zawsze może dojść do jej udzielenia. W takiej sytuacji, gdy zdaniem banku osoba przejmująca całość zobowiązania z umowy kredytu hipotecznego nie daje gwarancji spłaty kredytu, zasadnym jest zaproponowanie innej osoby w miejsce ustępującego małżonka (np. obecnego partnera albo członka rodziny).
W przypadku niewyrażenia zgody przez bank na przejęcie długu powstałego w wyniku zawarcia umowy kredytu hipotecznego (np. ze względu na brak wystarczającej zdolności kredytowej małżonka, który miałby przejąć dług) można rozważyć sprzedaż nieruchomości, na której zakup został zaciągnięty kredyt hipoteczny, a środki uzyskane ze sprzedaży mogą posłużyć na spłatę kredytu w całości.
Inną możliwością, z jakiej mogą skorzystać byli małżonkowie, jest wynajęcie nieruchomości celem spłaty kredytu hipotecznego. Na zawarcie umowy najmu zgodę musi jednak wyrazić każdy z małżonków.
Kredyt hipoteczny po rozwodzie – poznaj swoje prawa
Opisane w niniejszym artykule sposoby rozdzielenia zobowiązania z umowy kredytu hipotecznego pomiędzy małżonkami, wymagają porozumienia między nimi. Byli małżonkowie powinni wspólnie zdecydować, które rozwiązanie jest dla nich najkorzystniejsze – czy zobowiązanie do spłaty kredytu hipotecznego będzie obciążało każdego z nich w równym stopniu, czy tylko jedno z nich. Przy analizie tej należy również wziąć pod uwagę sytuację majątkową każdego z małżonków, aby ocenić prawdopodobieństwo wyrażenia zgody przez bank na zawarcie umowy przejęcia długu. Jeżeli bowiem istnieją małe szanse na uzyskanie takiej zgody, zasadne będzie podjęcie innych kroków.
Powyższe ustalenia mogą być istotne, gdy dojdzie do nieterminowej spłaty umowy kredytu hipotecznego. Jeżeli byli małżonkowie pozostaną współkredytobiorcami umowy kredytu hipotecznego, a jedno z nich zaprzestanie spłaty swego zobowiązania to bank będzie uprawniony do wyegzekwowania zaległych należności również od drugiego kredytobiorcy – małżonka (np. poprzez zainicjowanie postępowania egzekucyjnego, w którym komornik może m.in. zająć rachunek bankowy oraz wynagrodzenie za pracę takiej osoby).
Podsumowanie
Zachęcamy zatem do skorzystania z usług Kancelarii Prawnej Radkiewicz Adwokaci i Radcowie Prawni, która reprezentuje Klientów zarówno w sprawach rozwodowych, jak i pomaga frankowiczom w sporach z bankami, w tym negocjując warunki spłaty kredytu hipotecznego.
Powrót do podstrony Rozwód