Większość osób utożsamia kwestię zasądzenia alimentów pomiędzy małżonkami wyłącznie z postępowaniem rozwodowym. Warto jednak mieć na uwadze, iż wniesienie sprawy o alimenty może nastąpić również podczas trwania małżeństwa. Poniżej wskazaliśmy warunki, jakie powinny zostać spełnione, aby roszczenie w zakresie zasądzenia alimentów w trakcie małżeństwa uznane zostało za zasadne (tzw. alimenty bez rozwodu).
Obowiązki wynikające z zawarcia związku małżeńskiego
Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego małżonkowie uzyskują zarówno uprawnienia, jak również nakładane są na nich obowiązki przewidziane przepisami prawa. Małżonkowie zobowiązani są bowiem do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności, jak również do współdziałania dla dobra założonej przez nich rodziny.
Obowiązek pomocy dotyczy zarówno sfery materialnej, jak również uczuciowej (duchowej). W zakresie sfery materialnej doprecyzowany jest on w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a w szczególności przejawia się on w obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny (o czym szerzej poniżej).
Co więcej, ze sferą materialną wiąże się również w sposób ścisły obowiązek współdziałania dla dobra założonej rodziny poprzez wspólne zarządzanie majątkiem obydwojga małżonków.
Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny
Zaspokajanie podstawowych potrzeb rodziny winno być dokonywane według sił oraz możliwości majątkowych i zarobkowych każdego z małżonków. Co więcej, spełnienie omawianego obowiązku przez jednego z małżonków może polegać wyłącznie lub w znacznej części na wychowywaniu dzieci oraz prowadzeniu gospodarstwa domowego założonego przez małżonków.
Wygaśnięcie ww. obowiązku następuje z dniem zakończenia małżeństwa (np. na skutek orzeczenia rozwodu bądź unieważnienia małżeństwa) oraz orzeczenia separacji.
Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny jest obowiązkiem alimentacyjnym istniejącym w trakcie trwania małżeństwa, w oparciu o który można wystąpić z roszczeniami majątkowymi wobec drugiego małżonka.
W świetle powyższego małżonek jest zatem uprawniony do żądania od drugiego małżonka:
- świadczeń majątkowych;
- zabezpieczenia świadczeń majątkowych – podczas trwania postępowania rozwodowego.
Wysokość alimentów
Należy podkreślić, iż nie istnieją kryteria, które wskazywałyby sposób wyliczenia wysokości świadczeń alimentacyjnych.
Zasadą jest, iż małżonkowie winni posiadać równą stopę życiową (także dzieci tworzące razem z nimi jedną rodzinę). Wysokość świadczeń będzie zatem zależała od dotychczasowej stopy życiowej rodziny, liczebności rodziny, usprawiedliwionych potrzeb każdego z członków rodziny oraz możliwości majątkowych i zarobkowych obydwojga małżonków.
Innymi słowy przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnego nie są istotne dochody faktycznie uzyskiwane przez każdego z małżonków, lecz możliwości majątkowe i zarobkowe obydwojga małżonków.
[wd_hustle id=“8” type=“embedded”/]Separacja faktyczna a alimenty
Obecnie w orzecznictwie istnieje rozbieżność stanowisk, czy fakt pozostawania w separacji faktycznej (brak orzeczenia w zakresie separacji) jest okolicznością wyłączającą możliwość występowania o alimenty od drugiego małżonka.
Naszym zdaniem okoliczność pozostawania w separacji faktycznej i jej wpływ na uprawnienie do zasądzenia alimentów będzie rozpatrywana przez sąd indywidualnie w każdej sprawie.
Należy bowiem zwrócić uwagę, iż sądy zasądziły alimenty na rzecz małżonka pozostającego w faktycznej separacji m. in. w przypadku:
- wychowywania wspólnych małoletnich dzieci przez małżonka uprawnionego do alimentacji;
- opuszczenia rodziny przez małżonka zobowiązanego do alimentacji;
Jednocześnie w przypadku małżeństw bezdzietnych separacja faktyczna w większości przypadków uznawana jest przez sądy za okoliczność wyłączającą możliwość żądania świadczeń alimentacyjnych między małżonkami.
Alimenty na dziecko
Nadto, podczas trwania małżeństwa można żądać zasądzenia alimentów na dziecko. Zgodnie bowiem z przepisami prawa rodzinnego wynikającymi z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka. Warto wskazać, iż alimentów na dziecko oraz alimentów na małżonka można dochodzić w tym samym postępowaniu sądowym jeśli podstawą roszczenia będzie obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (o czym szerzej powyżej).
Podsumowanie
Reasumując należy wskazać, iż możliwe jest wniesienie sprawy o alimenty między małżonkami również w trakcie trwania małżeństwa. Małżonek żądający świadczeń od drugiego małżonka winien udowodnić przed sądem wysokość dotychczasowej stopy życiowej założonej przez nich rodziny, możliwości majątkowe oraz zarobkowe obydwojga małżonków, jak również fakt nieprzyczyniania się drugiego małżonka do zaspokajania potrzeb rodziny. Ponadto małżonkowie, mimo trwania małżeństwa, są uprawnieni do dochodzenia przed sądem alimentów na dziecko. Niejednokrotnie osoby uprawnione napotykają trudności z prawidłowym sporządzeniem pozwu oraz wykazaniem istniejącej stopy życiowej, zatem skorzystanie z usług Kancelarii Prawnej Radkiewicz Adwokaci i Radcowie Prawni pozwoli wyeliminować błędy, które mogą utrudnić bądź uniemożliwić uzyskanie alimentów w żądanej przez małżonka wysokości.
Powrót do podstrony Alimenty