Ustalenie ojcostwa

Jed­nym ze spo­so­bów usta­le­nia ojco­stwa prze­wi­dzia­nych przez pra­wo rodzin­ne jest wyto­cze­nie powódz­twa przez ojca dziec­ka. Poni­żej wyja­śni­my kie­dy męż­czy­zna może wnieść do sądu pozew o usta­le­nie ojcostwa.

Legitymacja czynna do wytoczenia powództwa o ustalenie ojcostwa

Oso­ba­mi upraw­nio­ny­mi do wyto­cze­nia powódz­twa o usta­le­nie ojco­stwa obok ojca są:
a) dziecko;
b) mat­ka dziecka.

Mat­ka dziec­ka może zaini­cjo­wać takie postę­po­wa­nie sądo­we zarów­no w imie­niu wła­snym, jak i w imie­niu mało­let­nie­go dziec­ka (jako jego przed­sta­wi­ciel­ka usta­wo­wa – do cze­go nie trze­ba mieć zgo­dy sądu opie­kuń­cze­go). Jeże­li jed­nak mat­ka wystę­pu­je w imie­niu wła­snym, nie musi posia­dać peł­ni władz rodzi­ciel­skiej. Co wię­cej nawet mat­ka pozba­wio­na w peł­ni wła­dzy rodzi­ciel­skiej jest upraw­nio­na do wnie­sie­nia pozwu w spra­wie o usta­le­nie ojco­stwa. Gdy w imie­niu dziec­ka wystę­pu­je w spra­wie opie­kun – do wsz­czę­cia postę­po­wa­nia nale­ży uprzed­nio uzy­skać zgo­dę sądu opiekuńczego.

Legitymacja bierna w postępowaniu sądowym

Oso­ba­mi wobec któ­rych wyta­cza się postę­po­wa­nie są:
a) ojciec dziec­ka – gdy postę­po­wa­nie zosta­ło zaini­cjo­wa­ne przez dziec­ko bądź jego mat­kę (w przy­pad­ku śmier­ci ojca dziec­ka w jego imie­niu wystę­pu­je kura­tor usta­no­wio­ny przez sąd);
b) dziec­ko oraz jego mat­ka – gdy postę­po­wa­nie zosta­ło zaini­cjo­wa­ne przez ojca dziecka;
c) dziec­ko – gdy postę­po­wa­nie zosta­ło zaini­cjo­wa­ne przez ojca, a mat­ka dziec­ka nie żyje.

Zakaz wszczęcia postępowania sądowego

Spra­wa przed sądem nie może się toczyć, gdy:
a) nastą­pi­ła śmierć dziecka;
b) dziec­ko uzy­ska­ło pełnoletność.

Peł­no­let­ność zaś co do zasa­dy uzy­sku­je się wraz z osią­gnię­ciem 18 lat. Od powyż­szej zasa­dy ist­nie­je jeden wyją­tek – mało­let­ni bowiem po uzy­ska­niu 16 roku życia, może za zgo­dą sądu opie­kuń­cze­go zawrzeć mał­żeń­stwo i z tą chwi­lą uzy­sku­je peł­no­let­ność, któ­rej nie tra­ci nawet w razie unie­waż­nie­nia mał­żeń­stwa. War­to wska­zać, iż z chwi­lą uzy­ska­nia peł­no­let­no­ści przez dziec­ko jest ono wyłącz­nie legi­ty­mo­wa­ne czyn­nie do wyto­cze­nia powódz­twa o usta­le­nie ojcostwa.

Śmierć dziecka w toku postępowania

W razie śmier­ci dziec­ka, gdy to ono było ini­cja­to­rem postę­po­wa­nia sądo­we­go o usta­le­nie ojco­stwa, dal­sze postę­po­wa­nie może się toczyć za zgo­dą jego zstęp­nych (np. dzie­ci, wnu­ki itp.). W takiej sytu­acji sąd jest zobo­wią­za­ny do zawie­sze­nia postę­po­wa­nia do cza­su wstą­pie­nia do spra­wy zstęp­nych dziec­ka. Oso­by te nie muszą być spad­ko­bier­ca­mi zmar­łe­go, zatem postę­po­wa­nie spad­ko­we jest nie­istot­ne dla dal­sze­go toku postę­po­wa­nia o usta­le­nie ojco­stwa. Jeże­li oso­by upraw­nio­ne w cią­gu 6 mie­się­cy od dnia wyda­nia posta­no­wie­nia o zawie­sze­niu postę­po­wa­nia nie zgło­szą swe­go udzia­łu w spra­wie, sąd uma­rza postę­po­wa­nie sądowe.

Zawieszenie postępowania

Postę­po­wa­nie w spra­wie o usta­le­nie ojco­stwa pod­le­ga zawie­sze­niu, gdy:
a) nastą­pi­ła śmierć dziec­ka, któ­re wsz­czę­ło postę­po­wa­nie (patrz powyżej);
b) nastą­pi­ła śmierć ojca – gdy postę­po­wa­nie zosta­ło zaini­cjo­wa­ne przez dziec­ko bądź mat­kę dziec­ka – do cza­su usta­no­wie­nia kuratora.

Równoczesność postępowań

Wraz z postę­po­wa­niem o usta­le­nie ojco­stwa moż­na rów­no­cze­śnie docho­dzić rosz­czeń mająt­ko­wych (np. ali­men­tów). W przy­pad­ku, gdy w powódz­twie wsz­czy­na­ją­cym spra­wę nie wnie­sio­no rów­no­cze­śnie rosz­czeń mająt­ko­wych, oso­by upraw­nio­ne mogą ich żądać wyłącz­nie po zakoń­cze­niu postę­po­wa­nia o usta­le­nie ojcostwa.

Właściwość sądu

Spra­wy o usta­le­nie ojco­stwa nale­żą do wła­ści­wo­ści sądów rejo­no­wych. Co do zasa­dy sądem wła­ści­wym jest sąd, w okrę­gu któ­re­go pozwa­ny ma miej­sce zamiesz­ka­nia. Nie­mniej jed­nak postę­po­wa­nie takie może zostać wsz­czę­te rów­nież według miej­sca zamiesz­ka­nia oso­by upraw­nio­nej. Spra­wy o usta­le­nie ojco­stwa są roz­po­zna­wa­ne w postę­po­wa­niu odrębnym.

Jurysdykcja

Co do zasa­dy usta­le­nie pocho­dze­nie dziec­ka, a w tym powódz­two o usta­le­nie ojco­stwa pod­le­ga pra­wu ojczy­ste­mu dziec­ka z chwi­li jego uro­dze­nia. W przy­pad­ku, gdy­by usta­wo­daw­stwo kra­ju, któ­re win­no być wła­ści­we według chwi­li uro­dze­nia dziec­ka nie prze­wi­du­je sądo­we­go usta­le­nia ojco­stwa – sto­su­je się pra­wo ojczy­ste dziec­ka z chwi­li usta­le­nia pocho­dze­nia dziecka.

Do jurys­dyk­cji pol­skiej nale­żą spra­wy o usta­le­nie ojco­stwa, gdy choć­by jed­na ze stron posia­da pol­skie oby­wa­tel­stwo bądź jest bez­pań­stwow­cem, a ma miej­sce zamiesz­ka­nia w Pol­sce. Nad­to, pol­ska jurys­dyk­cja jest wyłącz­na, gdy obie stro­ny mają oby­wa­tel­stwo pol­skie i zamiesz­ku­ją w kraju.

Podsumowanie

Powódz­two o usta­le­nie ojco­stwa może być zaini­cjo­wa­ne przez same­go ojca, przez dziec­ko oraz z przez mat­kę dziec­ka do cza­su uzy­ska­nia przez nie peł­no­let­no­ści. W przy­pad­ku, gdy dziec­ko sta­je się peł­no­let­nie – powódz­two o usta­le­nie ojco­stwa może być wsz­czę­te wyłącz­nie przez dziec­ko. Nie­do­pusz­czal­nym jest nad­to wsz­czy­na­nie postę­po­wa­nia sądo­we­go po śmier­ci dziec­ka. Nale­ży rów­nież pamię­tać, iż powódz­two o usta­le­nie ojco­stwa będzie nie­do­pusz­czal­ne, gdy już wcze­śniej usta­lo­no ojca dziec­ka (bądź na mocy postę­po­wa­nia sądo­we­go bądź w dro­dze uzna­nie ojco­stwa) albo ist­nie­je domnie­ma­nie pocho­dze­nia dziec­ka od męża mat­ki. Zachę­ca­my do sko­rzy­sta­nia z usług Kan­ce­la­rii Praw­nej Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni, któ­rej praw­ni­cy repre­zen­tu­ją klien­tów m.in. w spra­wach o usta­le­nie ojcostwa.

Powrót do pod­stro­ny — Adwo­kat rodzinny