Utrudnianie kontaktów z dzieckiem

Utrzy­my­wa­nie kon­tak­tów z dziec­kiem jest zarów­no pra­wem, jak rów­nież obo­wiąz­kiem zarów­no rodzi­ców, jak rów­nież rodzeń­stwa czy dziad­ków. Spo­sób utrzy­my­wa­nia kon­tak­tów z mało­let­ni­mi jest usta­la­ny na mocy poro­zu­mie­nia rodzi­ców bądź okre­ślo­ny w orze­cze­niu sądo­wym. Nie zawsze jed­nak orze­cze­nie sądo­we koń­czy spór ist­nie­ją­cy pomię­dzy rodzi­ca­mi. Czę­sto rodzic bądź opie­kun, u któ­re­go dziec­ko sta­le prze­by­wa utrud­nia kon­tak­ty z dziec­kiem dru­gie­mu rodzi­co­wi (lub innym człon­kom rodzi­ny). Poni­żej wyja­śni­my co rodzic (dzia­dek, bab­cia, sio­stra) może zro­bić, gdy kon­takt z dziec­kiem jest mu utrudniany.

Zakres kontaktów z dzieckiem

Pra­wo rodzin­ne prze­wi­du­je róż­ne for­my kon­tak­tów z dziec­kiem, któ­re nie zawsze muszą mieć cha­rak­ter oso­bi­stej stycz­no­ści (np. odwie­dzi­ny, zabie­ra­nie dziec­ka poza miej­sce jego zamiesz­ka­nia). Kon­tak­ty mogą bowiem przy­brać for­mę jedy­nie bez­po­śred­nie­go poro­zu­mie­wa­nia się na odle­głość (np. listow­nie bądź za pomo­cą środ­ków komu­ni­ka­cji elek­tro­nicz­nej – e‑mail, tele­fon, wideokonferencja). 

Ustalenie kontaktów a utrudnianie kontaktów z dzieckiem 

W przy­pad­ku nie­ist­nie­nia poro­zu­mie­nia pomię­dzy rodzi­ca­mi co do spo­so­bu kon­tak­tów z dziec­kiem dru­gie­go z rodzi­ców, dziad­ków oraz rodzeń­stwa, sąd opie­kuń­czy na wnio­sek zarów­no dru­gie­go rodzi­ca, jak rów­nież pozo­sta­łych człon­ków rodzi­ny (np. dziad­ków, rodzeń­stwa, itp.) może usta­lić czę­sto­tli­wość oraz cha­rak­ter takich kon­tak­tów. Usta­le­nie kon­tak­tów może zostać orze­czo­ne rów­nież w wyro­ku roz­wo­do­wym bądź w wyro­ku  stwier­dza­ją­cym nie­waż­ność mał­żeń­stwa rodzi­ców. Sąd kie­ru­jąc się dobrem dziec­ka nie jest zwią­za­ny wnio­skiem stron, co ozna­cza, iż może on tak­że ogra­ni­czyć kon­tak­ty a nawet zaka­zać jakich­kol­wiek kon­tak­tów z dzieckiem.

Zmiana wcześniej ustalonych kontaktów 

Każ­da ze stron (rodzi­ce, opie­ku­no­wie, dziad­ko­wie itp.) może wnieść do sądu opie­kuń­cze­go o zmia­nę wcze­śniej usta­lo­nych kontaktów. 

Egzekucja kontaktów z dzieckiem

Jak wska­za­no powy­żej, nie zawsze kon­tak­ty orze­czo­ne w wyro­ku sądo­wym bądź poro­zu­mie­niu są przez stro­ny egze­kwo­wa­ne. Dla­te­go też usta­wo­daw­ca prze­wi­dział sank­cje cywil­ne za nie­wy­ko­ny­wa­nie obo­wiąz­ków wyni­ka­ją­cych z wyda­ne­go orze­cze­nia sądo­we­go, a w szcze­gól­no­ści za utrud­nia­nie kon­tak­tów z dzieckiem.

Egze­ku­cja kon­tak­tów z dziec­kiem to pro­ces dwu­eta­po­wy. Pierw­szym eta­pem jest wyda­nie przez sąd opie­kuń­czy posta­no­wie­nia, w któ­re­go tre­ści znaj­dzie się zagro­że­nie zapła­ty na rzecz wnio­sko­daw­cy, tj. oso­by upraw­nio­nej do kon­tak­tu z dziec­kiem (np. dru­gi z rodzi­ców, dziad­ko­wie) ozna­czo­nej sumy pie­nięż­nej. W dru­gim eta­pie, w przy­pad­ku dal­sze­go nie­wy­wią­zy­wa­nia się z ww. obo­wiąz­ku, sąd może naka­zać zapła­tę wska­za­nej w zda­niu poprzed­nim sumy pie­nięż­nej na rzecz wnioskodawcy.

Oby­dwa posta­no­wie­nia sądu opie­kuń­cze­go mogą zostać zaskar­żo­ne przez stro­ny postę­po­wa­nia. Po upły­wie ter­mi­nu na zło­że­nie zaża­le­nia bądź w przy­pad­ku pod­trzy­ma­nia decy­zji przez sąd dru­giej instan­cji posta­no­wie­nia te sta­ją się pra­wo­moc­ne, jed­no­cze­śnie sta­no­wiąc tytuł wyko­naw­czy upraw­nia­ją­cy do wsz­czę­cia postę­po­wa­nia egze­ku­cyj­ne­go. Nie wyma­ga­ją one zatem odręb­ne­go wnio­sku o nada­nie klau­zu­li wykonalności.

Nad­to, w przy­pad­ku, gdy w ogó­le nie docho­dzi do kon­tak­tów z dziec­kiem z winy oso­by, u któ­rej dziec­ko to prze­by­wa, wnio­sko­daw­ca może żądać zwro­tu wydat­ków przez nie­go ponie­sio­nych a mają­cych na celu skon­tak­to­wa­nie się z dzieckiem.

Nale­ży pod­kre­ślić, iż w postę­po­wa­niu mają­cym na celu egze­ku­cję orze­czo­nych kon­tak­tów z dziec­kiem zawsze musi dzia­łać oso­ba wnio­sku­ją­ca. Sąd opie­kuń­czy nie może bowiem dzia­łać z urzędu.

Sankcja karna za utrudnianie kontaktów z dzieckiem 

War­to wska­zać, iż trwa­ją obec­nie pra­ce w Sej­mie nad zmia­ną Kodek­su rodzin­ne­go i opie­kuń­cze­go oraz Kodek­su kar­ne­go. Jest wyso­ce praw­do­po­dob­ne, że już wkrót­ce utrud­nia­nie kon­tak­tów z dziec­kiem będzie prze­stęp­stwem, co powin­no uła­twić egze­kwo­wa­nie kon­tak­tów z dziec­kiem oso­bom, któ­rym utrud­nia się takich kontaktów. 

Zgod­nie z pro­jek­to­wa­nym prze­pi­sem każ­da oso­ba, któ­ra jest obo­wią­za­na do wyko­na­nia orze­cze­nia sądo­we­go bądź ugo­dy w przed­mio­cie kon­tak­tów z dziec­kiem bądź opie­ki naprze­mien­nej, któ­ra nadal uchy­la się od jej wyko­na­nia pomi­mo uprzed­nie­go naka­za­nia  jej zapła­ty sumy pie­nięż­nej będzie mogła zostać uka­ra­na przez sąd karą grzyw­ny bądź karą ogra­ni­cze­nia wolności. 

Kara grzyw­ny wymie­rza­na jest w staw­kach dzien­nych. Sąd usta­la ilość sta­wek (od 10 do 540) oraz ich wyso­kość (od 10 zł do 2.000 zł). Do usta­le­nia wyso­ko­ści sta­wek dzien­nych grzyw­ny sąd kar­ny bie­rze pod uwa­gę sytu­ację mająt­ko­wą ska­za­ne­go, jego sto­sun­ki oso­bi­ste oraz rodzin­ne, jak rów­nież moż­li­wo­ści zarobkowe.

Kara ogra­ni­cze­nia wol­no­ści trwa od 1 mie­sią­ca do 2 lat. Może ona pole­gać na obo­wiąz­ku wyko­ny­wa­nia pra­cy na cele spo­łecz­ne (nie­od­płat­nej oraz kon­tro­lo­wa­nej) bądź na potrą­ce­niu wyna­gro­dze­nia za pra­cę (od 10 % do 25 %) na cel spo­łecz­ny. W cza­sie odby­wa­nia kary ogra­ni­cze­nia wol­no­ści ska­za­ny nie może zmie­nić miej­sca swe­go poby­tu bez uprzed­niej zgo­dy sądu oraz ma obo­wią­zek skła­da­nia wyja­śnień z prze­bie­gu kary.

Prze­stęp­stwo to ma być prze­stęp­stwem wnio­sko­wym, co ozna­cza, iż ści­ga­ne będzie dopie­ro po uprzed­nim zło­że­niu wnio­sku o ści­ga­nie przez oso­bę upraw­nio­ną. Spraw­ca prze­stęp­stwa będzie mógł uchy­lić się od ponie­sie­nia kary jeśli w ter­mi­nie 30 dni od dnia jego pierw­sze­go prze­słu­cha­nia w cha­rak­te­rze podej­rza­ne­go wyko­na orze­cze­nie bądź ugo­dę w przed­mio­cie kontaktów.

Podsumowanie

Już wkrót­ce oso­by, któ­rym utrud­nia się kon­tak­ty z dziec­kiem będą upraw­nio­ne do docho­dze­nia swych praw zarów­no w postę­po­wa­niu cywil­nym, jak rów­nież w kar­nym. Pro­jek­to­wa­na zmia­na kodek­su kar­ne­go poprze­dzo­na zosta­ła ana­li­za­mi, z któ­rych jed­no­znacz­nie wyni­ka, iż nadal ist­nie­ją oso­by, któ­re pomi­mo nało­że­nia na nie obo­wiąz­ku zapła­ty sumy pie­nięż­nej, nie reali­zu­ją obo­wiąz­ku wyni­ka­ją­ce­go z orze­cze­nia sądo­we­go w zakre­sie usta­le­nia kon­tak­tów. Dodat­ko­we instru­men­ty repre­sji kar­nej mają w swym zało­że­niu wpły­nąć na zmia­nę postę­po­wań takich osób.  W przy­pad­ku utrud­nia­nia Pań­stwu kon­tak­tów z dziec­kiem zapra­sza­my do kon­tak­tu z Kan­ce­la­rią Praw­ną Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni, któ­ra w ramach usłu­gi — Adwo­kat rodzin­ny — zapew­ni Pań­stwu pro­fe­sjo­nal­ne wspar­cie w egze­kwo­wa­niu kon­tak­tów z dzieckiem. 

Powrót do pod­stro­ny — Adwo­kat rodzinny