Uznanie ojcostwa

Uzna­nie ojco­stwa jest, obok postę­po­wa­nia sądo­we­go, jed­nym ze spo­so­bów usta­le­nia ojco­stwa prze­wi­dzia­nym przez pra­wo rodzin­ne. Poni­żej wyja­śni­my kie­dy męż­czy­zna może uznać dziec­ko oraz w jaki spo­sób może tego dokonać.

Warunki do uznania ojcostwa

Męż­czy­zna może zło­żyć oświad­cze­nie o uzna­niu dziec­ka dopie­ro wów­czas, gdy nie zacho­dzi domnie­ma­nie, że ojcem jest mąż mat­ki dziecka.

Nie jest jed­nak dopusz­czal­ne zło­że­nie takie­go oświad­cze­nia, gdy toczy się postę­po­wa­nie sądo­we w spra­wie o usta­le­nie ojco­stwa (patrz: „Usta­le­nie ojco­stwa”). Uzna­nie ojco­stwa może nastą­pić rów­nież w odnie­sie­niu do dziec­ka poczętego.

Kiedy następuje uznanie ojcostwa?

Uzna­nie ojco­stwa nastę­pu­je w momen­cie zło­że­nia przed orga­nem do tego upraw­nio­nym oświad­cze­nia, że męż­czy­zna skła­da­ją­cy oświad­cze­nie jest ojcem dziec­ka. Do uzna­nia ojco­stwa wyma­ga­ne jest jed­no­cze­śnie, aby mat­ka dziec­ka potwier­dzi­ła praw­dzi­wość zło­żo­ne­go oświad­cze­nia nie póź­niej niż w cią­gu 3 mie­się­cy od dnia jego złożenia.

Udział pełnomocników

Uzna­nie ojco­stwa jest czyn­no­ścią, któ­ra nie może być doko­na­na za pośred­nic­twem innych osób – peł­no­moc­ni­ków. Zasa­da ta doty­czy oby­dwu oświad­czeń – zarów­no oświad­cze­nia skła­da­ne­go przez ojca dziec­ka oraz potwier­dze­nia doko­ny­wa­ne­go przez mat­kę dziecka.

Organy, przed którymi można złożyć oświadczenie

Orga­na­mi, przed któ­ry­mi moż­na zło­żyć oświad­cze­nie o uzna­niu dziec­ka są:

1. kie­row­nik urzę­du sta­nu cywilnego;
2. sąd opie­kuń­czy (w try­bie postę­po­wa­nia nieprocesowego);
3. pol­ski kon­sul lub oso­ba wyzna­czo­na do wyko­ny­wa­nia funk­cji kon­su­la – gdy oświad­cze­nie skła­da­ne jest poza gra­ni­ca­mi Polski;
4. nota­riusz bądź wójt (bur­mistrz, pre­zy­dent mia­sta), sta­ro­sta, mar­sza­łek woje­wódz­twa, sekre­tarz powia­tu lub gmi­ny – w oko­licz­no­ściach wska­za­nych poniżej.

Odmowa przyjęcia oświadczenia

Organ może odmó­wić przy­ję­cia oświad­cze­nia, gdy stwier­dzi jego nie­do­pusz­czal­ność (np. ist­nie­nie domnie­ma­nia pocho­dze­nia dziec­ka od męża mat­ki bądź gdy poweź­mie wąt­pli­wość co do pocho­dze­nia dziecka.

Powia­do­mie­nie o odmo­wie przy­ję­cia oświad­czeń nastę­pu­je w for­mie pisem­nej w ter­mi­nie 7 dni od dnia odmo­wy. W powia­do­mie­niu organ wska­zu­je przy­czy­ny odmo­wy oraz infor­mu­je o moż­li­wo­ści uzna­nia ojco­stwa przed sądem opiekuńczym.

Wąt­pli­wo­ści sta­no­wią­ce pod­sta­wę odmo­wy mogą wystą­pić w szcze­gól­no­ści, gdy:

1. mat­ka bądź męż­czy­zna skła­da­ją­cy oświad­cze­nie wyra­ża brak pew­no­ści co do pocho­dze­nia dziecka;
2. ist­nie­je zbyt mała róż­ni­ca wie­ku mię­dzy męż­czy­zną a dzieckiem.

Uznanie ojcostwa przed notariuszem bądź innym organem

Oświad­cze­nie o uzna­niu ojco­stwa może być zło­żo­ne rów­nież przed nota­riu­szem bądź wój­tem (bur­mi­strzem, pre­zy­den­tem mia­sta), sta­ro­stą, mar­szał­kiem woje­wódz­twa, sekre­ta­rzem powia­tu lub gmi­ny, gdy zacho­dzi nie­bez­pie­czeń­stwo gro­żą­ce bez­po­śred­nio życiu mat­ki bądź ojca dziec­ka. War­to wska­zać, iż stan zagro­że­nia życia musi ist­nieć w chwi­li skła­da­nia oświadczenia.

Przy­czy­na­mi takie­go nie­bez­pie­czeń­stwa może być:

1. stan zdro­wia;
2. epi­de­mia;
3. klę­ska żywiołowa;
4. dzia­ła­nia wojen­ne, itp.

Organ odbie­ra oświad­cze­nie spo­rzą­dza­jąc pro­to­kół, któ­ry pod­pi­su­je oso­ba spo­rzą­dza­ją­ca go oraz męż­czy­zna skła­da­ją­cy oświad­cze­nie. Pod­pi­sa­ny pro­to­kół prze­ka­zy­wa­ny jest nie­zwłocz­nie do urzę­du sta­nu cywilnego.

Zakaz uznania ojcostwa

Nie moż­na doko­nać uzna­nia ojco­stwa po osią­gnię­ciu przez dziec­ko peł­no­let­no­ści. W przy­pad­ku śmier­ci dziec­ka uzna­nie ojco­stwa nie może nastą­pić po upły­wie 6 mie­się­cy od dnia dowie­dze­nia się o śmier­ci dziecka.

Zdol­ność do zło­że­nia oświad­cze­nia o uzna­niu ojcostwa

Oso­bą zdol­ną do zło­że­nia oświad­cze­nia o uzna­niu ojco­stwa jest oso­ba, która:

1. skoń­czy­ła 16 lat i
2. nie ma pod­staw do jej cał­ko­wi­te­go ubezwłasnowolnienia.

Podsumowanie

Uzna­nie ojco­stwa jest jed­nym ze spo­so­bów usta­le­nia ojco­stwa. Do jego doko­na­nia potrzeb­ne są dwa oświad­cze­nia – ojca dziec­ka oraz mat­ki dziec­ka. Może ono zostać doko­na­ne dopie­ro, gdy nie zacho­dzi domnie­ma­nie, że ojcem jest mąż mat­ki dziec­ka bądź gdy nie toczy się postę­po­wa­nie sądo­we o usta­le­nie ojco­stwa. Oświad­cze­nia te co do zasa­dy mogą zostać zło­żo­ne przed dowol­nym kie­row­ni­kiem urzę­du sta­nu cywil­ne­go. Zapra­sza­my do kon­tak­tu z Kan­ce­la­rią Praw­ną Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni, któ­ra w ramach usłu­gi — Adwo­kat rodzin­ny — udzie­li Pań­stwu pro­fe­sjo­nal­nej pomo­cy praw­nej w kwe­stiach zwią­za­nych z usta­le­niem ojcostwa.

Powrót do pod­stro­ny — Adwo­kat rodzinny