Ustalenie kontaktów z dzieckiem

W dzi­siej­szych cza­sach czę­stym zja­wi­skiem jest życie w roz­łą­cze­niu rodzi­ców posia­da­ją­cych dzie­ci, skut­kiem cze­go dziec­ko zamiesz­ku­je z jed­nym z rodzi­ców, zaś z dru­gim posia­da wyłącz­nie okre­so­we bądź spo­ra­dycz­ne kon­tak­ty. Nie­jed­no­krot­nie jed­nak rodzi­ce nie mogą poro­zu­mieć się w zakre­sie takich kon­tak­tów. W przy­pad­ku kon­flik­tów i nie­moż­li­wo­ści doj­ścia do poro­zu­mie­nia jedy­ną moż­li­wo­ścią jest usta­le­nie kon­tak­tów z dziec­kiem przez sąd. Oprócz rodzi­ców, rów­nież pozo­sta­li człon­ko­wie rodzi­ny, któ­rzy mają utrud­nio­ny kon­takt z dziec­kiem mogą żądać usta­le­nia kon­tak­tów ze swym krew­nym (sio­strą, bra­tem, wnu­kiem, sio­strzeń­cem bądź bra­tan­kiem). Poni­żej  wyja­śni­my  jaka jest  pro­ce­du­ra w spra­wach o usta­le­nie kon­tak­tów z dzieckiem.

Zakres kontaktów z dzieckiem

Pol­ski usta­wo­daw­ca wpro­wa­dził dwa rodza­je kon­tak­tów, a mia­no­wi­cie poprzez moż­li­wość prze­by­wa­nia z dziec­kiem – odwie­dzin oraz zabie­ra­nia go poza miej­sce zamiesz­ka­nia oraz poro­zu­mie­wa­nia się – kore­spon­den­cyj­ne­go bądź za pośred­nic­twem komu­ni­ka­cji elektronicznej. 

Czy ustalenie kontaktów z dzieckiem następuje zawsze w orzeczeniu sądowym?

Czę­sto spo­so­bem usta­le­nia kon­tak­tów z dziec­kiem nastę­pu­je w dro­dze orze­cze­nia sądo­we­go, któ­re okre­śla zakres kon­tak­tów oraz ich czę­sto­tli­wość (o czym sze­rzej poni­żej). Nie jest to jed­nak jedy­ny spo­sób, gdyż rodzi­ce mogą rów­nież usta­lić kon­tak­ty w zawar­tym przez nich pisem­nym porozumieniu.

Ustalenie kontaktów z dzieckiem a postępowanie rozwodowe

Usta­le­nie kon­tak­tów z dziec­kiem może być ele­men­tem orze­cze­nia roz­wo­do­we­go pomię­dzy mał­żon­ka­mi (o czym sze­rzej w arty­ku­le pt. „Dzie­ci a roz­wód”).

Zainicjowanie postępowania o ustalenie kontaktów z dzieckiem

Rodzic (sio­stra, brat, dzia­dek, bab­cia) mogą zaini­cjo­wać postę­po­wa­nie sądo­we w przed­mio­cie orze­cze­nia kon­tak­tów przez sąd rodzin­ny poprzez wnie­sie­nie wnio­sku do sądu.

We wnio­sku takim nale­ży okre­ślić żąda­nie, tj. w jaki spo­sób wnio­sko­daw­ca chce, aby kon­tak­ty z dziec­kiem się odby­wa­ły. Nad­to, nale­ży okre­ślić sytu­ację rodzin­ną dziec­ka oraz jego rodzi­ców. Przed­mio­to­wy wnio­sek może, obok ele­men­tów wyma­ga­nych zawie­rać rów­nież dodat­ko­we ele­men­ty, np. wnio­ski dowodowe.

Tryb postępowania

Spra­wa o usta­le­nie kon­tak­tów z dziec­kiem jest spra­wą roz­strzy­ga­ną w postę­po­wa­niu nieprocesowym. 

Nale­ży zwró­cić uwa­gę, iż w pol­skim usta­wo­daw­stwie wpro­wa­dzo­no dwa try­by postę­po­wa­nia: pro­ce­so­wy oraz nie­pro­ce­so­wy, przy czym oby­dwa try­by nie mogą być połą­czo­ne w jed­nym postę­po­wa­niu. Jest o tyle istot­ne, gdyż spra­wy z zakre­su pra­wa rodzin­ne­go muszą być roz­pa­try­wa­ne w   try­bie okre­ślo­nym przez prze­pi­sy – tj. spra­wy roz­wo­do­we oraz o ali­men­ty w try­bie pro­ce­so­wym, zaś spra­wy o usta­le­nie kon­tak­tów bądź ogra­ni­cze­nie wła­dzy rodzi­ciel­skiej to spra­wy roz­po­zna­wa­ne w try­bie nieprocesowym. 

Czę­stym błę­dem jest więc wnio­sko­wa­nie o usta­le­nie kon­tak­tów w spra­wach o ali­men­ty czy odwrot­nie. W przy­pad­ku wystą­pie­nia takie­go błę­du wnio­sko­daw­ca (powód) będzie musiał zde­cy­do­wać, któ­re rosz­cze­nie ma być w danym postę­po­wa­niu roz­strzy­ga­ne, a co do dru­gie­go rosz­cze­nia będzie musiał wnieść odręb­ny wnio­sek (pozew). 

Postępowanie dowodowe

Sąd opie­kuń­czy może prze­pro­wa­dzić postę­po­wa­nie dowo­do­we zgod­nie z wnio­skiem bądź z urzę­du, tj. na pod­sta­wie wła­snej ini­cja­ty­wy, gdy uzna, iż dowód ten może przy­czy­nić się do roz­po­zna­nia cało­ści sprawy.

Sąd w ramach swych upraw­nień może sko­rzy­stać z wywia­du śro­do­wi­sko­we­go. Wywiad taki prze­pro­wa­dza­ny jest przez kura­to­ra sądo­we­go celem zebra­nia infor­ma­cji doty­czą­cych dziec­ka oraz śro­do­wi­ska, w któ­rym żyje (zacho­wa­nia się dziec­ka, ist­nie­ją­cych warun­ków życio­wych oraz wycho­waw­czych, edu­ka­cji oraz spo­so­bu spę­dza­nia przez nie­go wol­ne­go cza­su, rela­cji z rodzi­ca­mi oraz rówieśnikami).

Spra­wy o usta­le­nie kon­tak­tów z dziec­kiem muszą być roz­po­zna­ne po prze­pro­wa­dze­niu roz­pra­wy, zatem sama wymia­na pism nie jest wystar­cza­ją­ca. Na takiej roz­pra­wie sąd jest zobo­wią­za­ny do prze­słu­cha­nia przed­sta­wi­cie­li usta­wo­wych dziec­ka (naj­czę­ściej rodziców).

Właściwość sądu

Spra­wy o usta­le­nie kon­tak­tów z dziec­kiem roz­po­zna­wa­ne są przez sąd rejo­no­wy, w któ­re­go okrę­gu dziec­ko posia­da miej­sce zamiesz­ka­nia lub zwy­kłe­go poby­tu (za wyjąt­kiem spraw roz­strzy­ga­nych w toku postę­po­wa­nia rozwodowego). 

Opłata sądowa

Wnio­sek o usta­le­nie kon­tak­tów z dziec­kiem pod­le­ga opła­cie sta­łej w wyso­ko­ści 40 zł. Opła­tę taką uisz­cza się na rachu­nek ban­ko­wy sądu. Moż­na rów­nież doko­nać jej uisz­cze­nia w kasie sądu.

Podsumowanie

W przy­pad­ku, gdy rodzi­ce (opie­ku­no­wie) nie mogą poro­zu­mieć się w zakre­sie czę­sto­tli­wo­ści oraz cha­rak­te­ru kon­tak­tów z dziec­kiem, jedy­ną dro­gą jest usta­no­wie­nie kon­tak­tów przez sąd opie­kuń­czy. Nale­ży jed­nak pamię­tać, iż wnio­sek o usta­no­wie­nie kon­tak­tów nie może być pod­nie­sio­ny w postę­po­wa­niu o zasą­dze­nie ali­men­tów, gdyż oby­dwa rosz­cze­nia są roz­strzy­ga­ne w róż­nych try­bach – usta­no­wie­nie kon­tak­tów w try­bie nie­pro­ce­so­wym, zaś ali­men­ty w postę­po­wa­niu pro­ce­so­wym. Z uwa­gi na zawi­łość prze­pi­sów praw­nych opty­mal­nym roz­wią­za­niem jest wybór pro­fe­sjo­nal­ne­go peł­no­moc­ni­ka z Kan­ce­la­rii Praw­nej Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Praw­ni (Adwo­kat rodzin­ny). Obec­ność w toku pro­ce­su pro­fe­sjo­nal­ne­go peł­no­moc­ni­ka z naszej Kan­ce­la­rii uła­twia osią­gnię­cie przez rodzi­ców roz­sąd­ne­go kom­pro­mi­su dzię­ki facho­wej pomo­cy oraz łago­dze­niu nega­tyw­nych emo­cji, któ­re poja­wia­ją się pod­czas nego­cja­cji mię­dzy rodzicami. 

Powrót do pod­stro­ny — Adwo­kat rodzinny