Postępowanie konwokacyjne wiąże się z funkcjonowaniem spółki akcyjnej. Spółka akcyjna jest to jedna z dwóch spółek kapitałowych, jakie zostały uregulowanie w polskim porządku prawnym. Każda ze spółek kapitałowych, a więc także spółka akcyjna musi posiadać kapitał zakładowy. Postępowanie konwokacyjne będzie przeprowadzane w spółce akcyjnej, gdy jej organy zdecydują się na obniżenie kapitału zakładowego spółki. Motywacja do obniżenia kapitału zakładowego może być dowolna, począwszy od chęci wystąpienia akcjonariuszy ze spółki, czy też z przyczyny tkwiącej w samej spółce (np. występowanie zbyt wysokiego kapitału zakładowego). Poniżej wyjaśnimy, kiedy postępowanie konwokacyjne jest przeprowadzane oraz jak ono przebiega.
Słowo wstępu o obniżeniu kapitału zakładowego w spółce akcyjnej
Aby doszło do obniżenia kapitału zakładowego w spółce akcyjnej wymagane jest dokonanie zmiany jej statutu, która następuje co do zasady na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, a więc na podstawie decyzji akcjonariuszy. Obniżenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej może przybrać różnorakie formy, tj. poprzez umorzenie części akcji, zmniejszenie wartości nominalnej wszystkich akcji bądź jako skutek podziału spółki akcyjnej na mniejsze podmioty.
Skuteczne dokonanie obniżenia kapitału zakładowego wymaga zgłoszenia tego faktu w sądzie rejestrowym w terminie 6 miesięcy od dnia uchwalenia zmiany statutu oraz podjęcia uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego.
Czym jest postępowanie konwokacyjne?
Postępowanie konwokacyjne jest tak skonstruowane, aby interesy wierzycieli spółki były chronione. Wierzyciele otrzymują bowiem informację o podjęciu uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego, ale jeszcze przed jej zarejestrowaniem w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dzięki temu mogą podjąć odpowiednie kroki celem dochodzenia roszczeń, które im przysługują w stosunku do spółki.
Kiedy postępowanie konwokacyjne się rozpoczyna?
Zarząd spółki akcyjnej niezwłocznie po podjęciu uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego ogłasza ten fakt w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. W treści ogłoszenia powinno znaleźć się wezwanie kierowane do wierzycieli, którzy uprawnieni będą do zgłaszania roszczeń wobec spółki w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Termin ten może być w szczególnych okolicznościach przedłużony, jeżeli byłoby to zasadne ze względu na ochronę praw wierzycieli spółki. Obecnie nie ma już możliwości zgłoszenia sprzeciwu co do obniżenia kapitału zakładowego. Przedstawiciele doktryny dopuszczają także możliwość przekazania prawa zgłoszenia roszczeń innym osobom reprezentującym wierzycieli, jak również wyrażenia przez wierzycieli milczącej zgody na obniżenie kapitału zakładowego.
Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym powinno zawierać m. in. informacje o podjętej uchwale, określać sumę, o jaką następuje obniżenie kapitału zakładowego oraz jego formę oraz w sposób wyraźny wzywać wierzycieli do zgłaszania swoich roszczeń. Warto wskazać, iż roszczenia zgłoszone po upływie terminu wskazanego w ogłoszeniu nie są brane pod uwagę w prowadzonym postępowaniu konwokacyjnym.
Jakie roszczenia są zaspokajane w postępowaniu konwokacyjnym?
Postępowanie konwokacyjne powoduje, iż zaspokajane są roszczenia wymagalne i zgłoszone w terminie 3 miesięcy od ogłoszenia.
Wierzyciele mogą także żądać zabezpieczenia roszczeń niewymagalnych, które powstały przed uchwaleniem obniżenia kapitału zakładowego spółki, jednakże pod warunkiem udowodnienia nieotrzymania od spółki zabezpieczenia w sytuacji, gdy obniżenie kapitału zagraża zaspokojeniu ich roszczeń. W takich okolicznościach co do zasady wysokość roszczenia przelewana jest do depozytu sądowego, chociaż istnieją także inne możliwości zabezpieczenia, np. poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości spółki czy zastawu rejestrowego, wydania gwarancji bankowej bądź poręczenia.
Kiedy akcjonariusz będący jednocześnie wierzycielem spółki odzyska swoją należność?
Postępowanie konwokacyjne przewiduje, iż akcjonariusz spółki, który jest jednocześnie jej wierzycielem może zostać zaspokojony dopiero po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia wpisu obniżenia kapitału zakładowego spółki.
Kiedy postępowanie konwokacyjne nie jest prowadzone?
Wraz z obniżeniem kapitału zakładowego nie zawsze występuje postępowanie konwokacyjne. Polskie przepisy prawa przewidują bowiem sytuacje, kiedy postępowanie konwokacyjne nie jest wymagane, a mianowicie gdy:
- akcjonariuszom nie zwraca się wniesionych wkładów na akcje – przy założeniu, że jednocześnie z obniżeniem kapitału zakładowego dochodzi do jego podwyższenia co najmniej do wysokości sprzed podjęcia uchwały o obniżeniu w drodze emisji nowych akcji, które zostaną całkowicie opłacone;
- obniżenie kapitału zakładowego jest dokonywane w celu wyrównania poniesionych przez spółkę strat bądź transferu środków na kapitał rezerwowy;
- dochodzi do umorzenia akcji własnych spółki, które nie zostały zbyte w określonym ustawowo terminie, a ich wartość nie przekracza 10 % kapitału zakładowego;
- dochodzi do umorzenia akcji w pełni pokrytych, kiedy:
- umarzane są akcje własne spółki nabyte nieodpłatnie w celu ich umorzenia;
- akcjonariusze, których akcje są umarzane będą zaspokojeni z zysku spółki, przeznaczonego do podziału (tj. z dywidendy);
- umorzenie akcji następuje bez jakichkolwiek świadczeń na rzecz akcjonariuszy, z wyjątkiem przyznania im świadectw użytkowych;
- dochodzi do obniżenia kapitału zakładowego spółki dzielonej.
Wyłączenie określone w punktach 1 oraz 2 powyżej będzie skuteczne jedynie wówczas, gdy wartość kapitału rezerwowego nie przekroczy 10 % obniżonego kapitału zakładowego spółki.
Podsumowanie
Postępowanie konwokacyjne wiąże się z obniżeniem kapitału zakładowego w spółce akcyjnej. Ma ono na celu ochronę wierzycieli spółki. Nie zawsze jednak postępowanie konwokacyjne będzie przeprowadzane. W przypadkach ściśle określonych przepisami kodeksu spółek handlowych stosowanie postępowania konwokacyjnego będzie zbędne. Niemniej jednak prawidłowość przeprowadzenia postępowania konwokacyjnego będzie rzutowało na skuteczność obniżenia kapitału zakładowego, zatem warto za każdym razem przenalizować, czy w naszym przypadku stosowanie przepisów o postępowaniu konwokacyjnym musi mieć zastosowanie. W tym celu zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią prawną, która wspomoże Państwa w przeprowadzeniu całego procesu obniżenia kapitału zakładowego w sposób sprawny i skuteczny.
Powrót do specjalizacji — Rejestracja spółek