Ustawa frankowa

Kwestie wstępne

Kre­dy­ty fran­ko­we (indek­so­wa­ne do CHF i deno­mi­no­wa­ne w CHF) cie­szy­ły się naj­więk­szą popu­lar­no­ścią w latach 2005 r. — 2009 r. Po kil­ku latach od ich zawar­cia przez klien­tów pier­wot­ne zapew­nie­nia o ich sta­bil­no­ści oraz korzy­ściach dla kre­dy­to­bior­ców (tzw. fran­ko­wi­cze) oka­za­ły się nie­praw­dzi­we. Wraz ze wzro­stem kur­su fran­ka, któ­re­go kul­mi­na­cja przy­pa­dła na 2015 r. poja­wi­ły się pro­ble­my kre­dy­to­bior­ców zwią­za­ne z płyn­no­ścią finan­so­wą i moż­li­wo­ścią spła­ty zacią­gnię­tych zobo­wią­zań. Licz­ne pro­te­sty oraz dzia­ła­nia infor­ma­cyj­ne kre­dy­to­bior­ców, któ­rzy zaczę­li wal­czyć o swo­je pra­wa, zosta­ły dostrze­żo­ne rów­nież przez polityków. 

W okre­sie kam­pa­nii wybor­czej do orga­nów usta­wo­daw­czych (Sejm, Senat) oraz kam­pa­nii pre­zy­denc­kiej poja­wi­ły się zapew­nie­nia o chę­ci pomo­cy fran­ko­wi­czom. Pomi­mo uchwa­le­nia usta­wy z dnia 9 paź­dzier­ni­ka 2015 r. o wspar­ciu kre­dy­to­bior­ców znaj­du­ją­cych się w trud­nej sytu­acji finan­so­wej, któ­rzy zacią­gnę­li kre­dyt miesz­ka­nio­wy (usta­wa fran­ko­wa), pro­blem kre­dy­to­bior­ców nadal nie został roz­wią­za­ny. W efek­cie tego po kil­ku latach od roz­strzy­gnię­cia wybo­rów pre­zy­denc­kich, Pre­zy­dent Andrzej Duda wniósł do Sej­mu swój pro­jekt nowe­li­za­cji usta­wy fran­ko­wej. Nie­mniej jed­nak rów­nież on nie został przy­ję­ty z apro­ba­tą przez śro­do­wi­sko fran­ko­wi­czów. Poni­żej przed­sta­wi­my zało­że­nia usta­wy fran­ko­wej, zmia­ny wpro­wa­dzo­ne wsku­tek ostat­niej nowe­li­za­cji oraz ich sku­tek dla kredytobiorców.

Ustawa frankowa z dnia 9 października 2015 r.

Usta­wa fran­ko­wa weszła w życie dnia 19 lute­go 2016 r. i wpro­wa­dzi­ła zasa­dy przy­zna­wa­nia przez pań­stwo zwrot­ne­go wspar­cia finan­so­we­go kre­dy­to­bior­com posia­da­ją­cym kre­dyt miesz­ka­nio­wy i znaj­du­ją­cym się w trud­nej sytu­acji materialnej. 

Wspar­cie to zosta­ło ogra­ni­czo­ne wyłącz­nie do osób, któ­re są bez­ro­bot­ne lub speł­nia­ją kry­te­rium docho­do­we okre­ślo­ne w usta­wie. Nad­to, ze wspar­cia nie mogą sko­rzy­stać oso­by, któ­rych umo­wa kre­dy­to­wa zosta­ła wypo­wie­dzia­na bądź ist­nie­je jed­na z oko­licz­no­ści szcze­gó­ło­wo okre­ślo­nych w usta­wie fran­ko­wej (np. posia­da­nie pra­wa wła­sno­ści do inne­go loka­lu miesz­kal­ne­go bądź domu jed­no­ro­dzin­ne­go). Co wię­cej pomoc pań­stwa może zostać udzie­la­na przez okres nie dłuż­szy niż 18 miesięcy.

Wyso­kość wspar­cia, jakie może zostać udzie­lo­ne odpo­wia­da wyso­ko­ści rat kapi­ta­ło­wo – odset­ko­wych, jed­nak nie wię­cej niż 1.500 zł mie­sięcz­nie. Wspar­cie udzie­la­ne przez pań­stwo udzie­la­ne jest po zło­że­niu przez kre­dy­to­bior­ców wnio­sku i pod­pi­sa­niu umo­wy z Ban­kiem Gospo­dar­stwa Kra­jo­we­go (dalej: „BGK”).

Wspar­cie uzy­ska­ne od pań­stwa jest jed­nak zwrot­ne, co ozna­cza, iż kre­dy­to­bior­ca w sytu­acjach okre­ślo­nych w usta­wie jest zobo­wią­za­ny do zwro­tu całej kwo­ty, któ­rą uzy­skał tytu­łem wspar­cia. Zwrot wspar­cia, któ­re uzy­skał kre­dy­to­bior­ca powi­nien roz­po­cząć się co do zasa­dy w okre­sie dwóch lat od uzy­ska­nia przez kre­dy­to­bior­cę ostat­niej należ­no­ści od BGK.

Nowela prezydencka do ustawy frankowej 

W pro­jek­cie nowe­li­za­cji tzw. usta­wy fran­ko­wej, któ­ra zosta­ła wnie­sio­na przez pre­zy­den­ta – Andrze­ja Dudę do Sej­mu były posta­no­wie­nia usta­la­ją­ce zasa­dy udzie­la­nia poży­czek na spła­tę pozo­sta­łej czę­ści zadłu­że­nia oraz prze­wi­du­ją­ce tzw. dobro­wol­ną restruk­tu­ry­za­cję oraz utwo­rze­nie Fun­du­szu Kon­wer­sji (tzw. mecha­ni­zmu prze­wa­lu­to­wa­nia oraz wią­żą­cej się z nim pomo­cy pań­stwa). W pro­jek­cie tym zna­la­zły się rów­nież prze­pi­sy umoż­li­wia­ją­ce czę­ścio­we umo­rze­nie środ­ków pocho­dzą­cych ze wspar­cia pań­stwo­we­go pod warun­kiem ter­mi­no­we­go ich zwrotu. 

Ostateczna wersja ustawy frankowej 

Nie­ste­ty w osta­tecz­nie uchwa­lo­nej przez Sejm i pod­pi­sa­nej przez Pre­zy­den­ta nowe­li usta­wy fran­ko­wej zabra­kło prze­pi­sów regu­lu­ją­cych tzw. dobro­wol­ną restruk­tu­ry­za­cję oraz Fun­dusz Kon­wer­sji, a więc mecha­nizm prze­wa­lu­to­wa­nia. W nowe­li wydłu­żo­no okres, na jaki może być udzie­lo­ne wspar­cie do 36 mie­się­cy (w miej­sce dotych­cza­so­wych 18 mie­się­cy), jak rów­nież pod­wyż­szo­no jego mak­sy­mal­ną wyso­kość do 2.000 zł miesięcznie.

Usta­wa fran­ko­wa prze­wi­du­je moż­li­wość udzie­le­nia pożycz­ki, jeże­li pomi­mo sprze­da­ży nie­ru­cho­mo­ści, któ­ra była przed­mio­tem kre­dy­to­wa­nia, uzy­ska­ne w ten spo­sób środ­ki nie pokry­wa­ją w cało­ści zobo­wią­za­nia wobec ban­ku. Pożycz­ka ta nie może prze­kra­czać kwo­ty 72.000 zł a kre­dy­to­bior­ca może ubie­gać się o pro­me­sę pożycz­ki na przy­szłość jesz­cze przed sprze­da­żą nieruchomości.

Skutki ustawy frankowej dla kredytobiorców

Jed­nym z głów­nych argu­men­tów za nowe­li­za­cją usta­wy fran­ko­wej było nie­efek­tyw­ne wyko­rzy­sta­nie środ­ków z fun­du­szu powo­ła­ne­go na jej pod­sta­wie. Nad­to, gło­sy samych fran­ko­wi­czów, ocze­ku­ją­cych na speł­nie­nie wybor­czych obiet­nic były waż­nym czyn­ni­kiem pod­ję­cia przez Pre­zy­den­ta ini­cja­ty­wy ustawodawczej.

Nie­ste­ty, już na eta­pie prac par­la­men­tar­nych zli­kwi­do­wa­no mecha­nizm prze­wa­lu­to­wa­nia oraz wią­żą­cy się z nim Fun­dusz Kon­wer­sji mają­cy sta­no­wić istot­ną pomoc dla fran­ko­wi­czów. Pozo­sta­wio­no jedy­nie moż­li­wość pożycz­ki oraz zre­for­mo­wa­no insty­tu­cję zwrot­ne­go wspar­cia dotych­czas funkcjonującego.

Usta­wa fran­ko­wa, któ­ra obo­wią­zy­wać ma w nowym kształ­cie począw­szy od dnia 1 stycz­nia 2020 r. w naszej opi­nii nie speł­nia ocze­ki­wań kre­dy­to­bior­ców. Co wię­cej, nie popra­wi ona sytu­acji pole­ga­ją­cej na zni­ko­mym wyko­rzy­sty­wa­niu środ­ków z fun­du­szu, co było jed­nym z głów­nych zało­żeń wpro­wa­dzo­nych zmian.

Podsumowanie

Pod­su­mo­wu­jąc, usta­wa fran­ko­wa nie roz­wią­za­ła pro­ble­mu, z jakim na co dzień muszą sty­kać się kre­dy­to­bior­cy mają­cy kre­dyt indek­so­wa­ny do CHF lub deno­mi­no­wa­ny w CHF. Nadal jedy­nym spo­so­bem na popra­wie­nie trud­nej sytu­acji finan­so­wej, w któ­rej zna­leź­li się fran­ko­wi­cze jest kie­ro­wa­nie przez nich spraw na dro­gę sądo­wą. Jeże­li posia­da­ją Pań­stwo kre­dyt indek­so­wa­ny do CHF lub deno­mi­no­wa­ny w CHF, a chcie­li­by Pań­stwo uzy­skać wię­cej infor­ma­cji na temat moż­li­wo­ści docho­dze­nia swych praw przed sądem, zachę­ca­my do kon­tak­tu z Kan­ce­la­rią Praw­ną Rad­kie­wicz Adwo­ka­ci i Rad­co­wie Prawni.

Powrót do pod­stro­ny — Pomoc fran­ko­wi­czom